Erzurum yöresi koyunlarında piroplasmosisin mikroskobik ve moleküler yöntemlerle incelenmesi

22. Parazitoloji Kongresi , Aydın, Türkiye, 11 - 15 Ekim 2021, ss.271

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Aydın
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.271
Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Bu çalışmanın amacı Erzurum yöresi koyunlarında piroplasmosisin mikroskobik ve moleküler yöntemlerle incelenmesi, koyunları enfeste eden kene türlerinin belirlenmesi ve bu kene türlerinin piroplasmosisin naklindeki rolünün araştırılmasıdır. Yöntemler: Proje materyalini, Anabilim Dalı’mız bünyesinde yürütülmüş olan BAP (Proje No: TSA-2018- 6883) projesi kapsamında Erzurum ilçelerinden toplanmış olan 1621 koyun ve kan örneği alınan koyunlardan toplanan 1696 ixodid kene oluşturdu. Erzurum iline bağlı 20 ilçedeki 41 köy ve 77 farklı işletmede yer alan koyunlardan rastgele seçilerek EDTA’lı tüplere kan örnekleri ve enfeste koyunlardan ixodid keneler toplandı. Kan örneklerinden hazırlanan ince yayma frotiler %5’lik Giemsa solüsyonu ile boyanarak ışık mikroskobu altında incelendi. Aynı örnekler, Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) ile 18S rRNA gen bölgesini amplifiye eden BJ1/BN2 ve Thei F1/R1 ve Thei F2/R2 primer çiftleri kullanılarak Babesia spp. ve Theileria spp. yönünden analiz edildi. Tür tayini yapılan kenelerden doymuş dişiler uygun sıcaklık ve nem koşullarında yumurtlamaya ayrıldı. Keneler tür, doyma derecesi ve konak kriterlerine göre ayrılarak 115 havuz oluşturuldu. Kenelerden tek tek DNA ekstraksiyonu ve aynı primer çiftleri ile PZR analizi yapıldı. Moleküler analizler ile Babesia spp. ve Theileria spp. yönünden pozitif bulunan kan ve kene örneklerine ait amplikonlar çift yönlü sekans analizi için ticari firmaya gönderildi. Bulgular: Kan örneklerinin mikroskobik bakısında %0,06 Babesia ovis (B. ovis) ve %2,77 Theileria spp. belirlendi. Parazitemi oranı, B. ovis için %0,1, Theileria spp. için %0,001-0,003 olarak hesaplandı. Moleküler analiz ile 307 örnekte Babesia spp. ve Theileria spp. pozitifliği tespit edildi. Sekans verileri incelendiğinde 244 örnekte B. ovis (%0,41), B. crassa (%0,41), B. canis (%0,41), Theileria ovis (T. ovis) (%69,26), Theileria sp. (%26,64) ve Theileria sp. OT3 (%2,87) varlığı saptandı. Yapılan tür teşhisi sonucunda kenelerin Dermacentor marginatus (D. marginatus) (%62,55), Haemaphysalis parva (Hae. parva) (%36,14), Hae. punctata (%1,07), Rhipicephalus turanicus (Rh. turanicus) (%0,12) ve Hyalomma marginatum (H. marginatum) (%0,12) türleri olduğu gözlemlendi. Kene homojenatlarının moleküler analizinde, D. marginatus’da T. ovis ve T. annulata, Hae. parva’da B. crassa ve T. ovis ve Hae. punctata’da T. ovis pozitifliği belirlendi. Sonuç: Bu çalışma ile Erzurum ili koyunlarında ve koyunlardan toplanan kenelerde Babesia/Theileria türleri ve genotiplerinin varlığı ve yaygınlığı ortaya konmuştur. Koyunları enfeste eden kene türleri belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları ile bölge için ilgili hastalıklara ait güncel verilere ulaşılmasını sağlanmıştır. Bu bilgilerin koyun yetiştiricileri, saha veteriner hekimleri ve ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılması ve böylelikle söz konusu hastalıklara yönelik etkili koruma ve kontrol stratejilerinin planlanmasına katkı sunulması öngörülmektedir.