Akademik Veri Yönetim Sistemi
Periodicum Iuris, cilt.1, sa.1, ss.63-89, 2023 (Hakemli Dergi)
Latin Amerika ülkelerinde temel hak ve hürriyetlerin korunmasını amaçlayan, örn. habeas corpus ve habeas data gibi, birçok bireysel başvuru yolu bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi ise amparo davasıdır. Amparo davası kamu gücü içeren işlemlere karşı bireylere, temel hak ve hürriyetlerini ivedi bir şekilde koruma imkanı sunmaktadır. Amparo davası olağan dışı bir dava türüdür. Amparo davasının olağan dışı olmasıyla kastedilen, amparo davası açmadan önce kural olarak idari ve yargısal başvuru yollarının tüketilmesi gerektiğidir. Amparo davasının yüksek mahkemelerde açılmasına yönelik bir zorunluluk bulunmamaktadır, amparo davası ilk derece mahkemelerinde açılabilir. Amparo davasının yasama işlemleri, mahkeme kararlarıyla birlikte idarenin işlem ve eylemlerine karşı açılabilmesi nedeniyle; amparo davasının idarenin yargısal denetimini sağlayan bir dava türü olduğunu söylemek mümkündür. Çalışmada amparo davasının idare ile ilgili kısmı mercek altına alınmıştır, yani idareye açılan amparo davaları incelenmiştir. Çalışmada öncelikle amparo davasının teorik arka planı açıklanacaktır, sonrasında idari rejimi benimsemiş beş Latin Amerika ülkesinde amparo davasının uygulanması ve Türkiye’de bu dava türünün uygulanabilirliği incelenecektir.