Çocuk ve Kentsel Mekân İlişkisi: Erzurum’da Çocuk Oyun Alanlarının Erişilebilirlik ve Alansal Yeterlilik Analizi


DURSUN D., Güller C.

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.10, sa.1, ss.11-27, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Çocukların bireysel ve sosyal gelişimlerinde içinde yaşadıkları fiziksel çevrenin etkisi giderek daha çok kabul edilmektedir. Bu makale, Çocuk Dostu Kent yaklaşımı çerçevesinde çocuk ve kentsel mekân ilişkisini, çocuk oyun alanları üzerinden tartışmaktadır. Bu amaçla Erzurum kentinde farklı kentleşme dinamikleri ile öne çıkan üç mahalledeki çocuk oyun alanlarının erişilebilirlikleri ve alansal büyüklük açısından yeterlilikleri incelenmiştir. Erişilebilirlik analizleri için farklı yaş gruplarının değişen ihtiyaçları dikkate alınmıştır. Ayrıca çocukların hem bu alanları hem de sokak ve diğer kentsel boşlukları nasıl kullandıkları da gözlemlenmiştir. Bu analiz ilk olarak tarihsel süreçte kentsel mekân oluşumunda gözlemlenen farklılıkların çocuk oyun alanları açısından da farklı uygulamaları öne çıkardığını göstermiştir. İkinci olarak, bu analize göre tüm bölgelerde 11 yaş altı çocukların oyun alanlarına erişimi sorunlu, çocuk oyun alanı varlığı alansal büyüklük bakımından yetersizdir. Üçüncü olarak, kentsel mekânların çocuklar tarafından kullanımı sosyo-ekonomik yapıdan etkilenmektedir. Öncelikle yasal mevzuatımızda çocuk oyun alanlarının büyüklüğü ve kentsel alan içindeki dağılımına ilişkin bir standart belirlenmeli ve çocuk oyun alanları konusunda bazı zorunluluklar tanımlanmalıdır. Diğer kentsel mekânlar çocukların kullanımı açısından güvenliği artacak şekilde yeniden tasarlanmalıdır. Her ilde yoğun bir şekilde devam eden kentsel dönüşüm projeleri, kentlerdeki bu gibi sorunları çözmek ve herkes için daha yaşanılabilir kentsel mekânlar oluşturmak için bir fırsata dönüştürülebilir.

The effect of physical environment on cognitive and social development of children is highly admitted. Thus, this article discusses the relation between child and urban space through playgrounds within the perspective of Child Friendly Cities Approach. For this purpose, accessibilities and areal efficiencies of playgrounds within three different regions of Erzurum, selected due to their different urbanization processes, are examined. Changing needs of different age groups are considered for the accessibility analysis. Practices of children to use playgrounds, streets and other urban spaces are also observed. This analysis, firstly, puts forward that applications related to playgrounds varies due to the varieties of urban space formation through time.  Secondly, the playgrounds are not accessible for children aged under 11 and have areal efficiency problems within all regions. Thirdly, the usage of urban space by children is affected by their socio-economic situations. Thus, it is a priority to determine a legal obligation about the size and distribution of playgrounds within urban space through regulations. Moreover, other urban spaces must be redesigned to be more secure for their everyday usage by children. The ongoing urban transformation projects at all cities should be used as an opportunity to solve these issues and provide more liveable urban spaces for all.