Akademik Veri Yönetim Sistemi
AtatürkÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.24, sa.4, ss.1577-1605, 2020 (Hakemli Dergi)
Hayranlık duyulan, taklit edilen, yükseltilen ve yaygınlaştırılan modayı, üslup, tarz ve stil olarak on sekizinci yüzyıldan beri hayatımızda var olan bir kavram olarak görmekteyiz. İlk defa Fransızca üslup anlamına gelen “façon” sözcüğünün karşılığı olarak ortaya çıkmıştır. Kumaş, renk, dekorasyon, motif gibi kavramların beğeniler üzerinden yükseltilmesi ve sonrasında yaygınlaştırılması, modanın kuruluş yıllarına denk gelen dönemlerinin en bilindik konuları arasındadır. Günümüzde moda, genel olarak giysi yaratıcılığının kreasyonlara/koleksiyonlara yansıtıldığı tasarımsal süreçlerin hâkimiyetine işaret eden bir olgu haline gelmiştir (Waquet ve Laporte, 2011). Bu durumu, modanın tasarımla kurduğu bağının giderek güçlenmesi sonucuna bağlayabiliriz. Tasarım, tasarımlananının zihinde canlandırılması ile meydana getirilen biçimlendirmelerdir. Burada biçimden kasıt moda tasarımında oluşturulan giysi formlarıdır. En genel tanımıyla form; bir nesnenin/objenin dış sınırlarını belirlemektir. (“… başka bir deyişle, sanatsal çalışmalarda yapılan iki veya üç boyutlu uygulamaları düzenlemek amacıyla kullanılan tekniklerin bütünüdür”) (Ertok Atmaca, 2014: 51). Deformasyon ise her hangi bir tasarımın, tasarımsal süreçlerinde, tasarımcının klasik ya da geleneksel olanın dışında sınırlarını aşması, tasarımı oluştururken tasarımı farklı formlarla sergilemesini ifade eder. Tasarımda yaratılan bu biçimsizleşme/biçimsizleştirme işlemi, formun bozulması ya da genel yapısından sapması ile formun değişmesi anlamına gelir. Deforme olmuş bir tasarım; özgün biçiminden başkalaşmaya uğramış; biçimini, formunu değiştirmiş, özünden sapmış olma özellikleri ile dikkat çeker. Moda tasarımında deformasyon işlemi, yeni formlar tasarlama; tasarımın siluet yapısını bozma, tasarımda kullanılan unsurları yeni ve farklı bağdaştırmalarla kullanma gibi klasik ya da geleneksel form kalıplarının dışına çıkarak alışılmadık, aykırı ve şaşırtıcı tasarımsal formlar yaratma olarak değerlendirilebilir. Araştırma da; moda tasarımında kullanılan deformasyon işlemi tasarımsal bağlamda incelenmiş, incelemeye konu olan deformasyon işlemin de moda tasarımcı Alexander Mcqueen örneklemi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularından çıkan en önemli sonucu; moda tasarımında son zamanlarda sıklıkla kullanılan tasarımda deformasyon işlemi, tasarımın genel formunda/siluetinde, oran ve hatlarında ileri düzeyde yapılan değişimler, farklılıklar ve başkalaşmaları gösteren bir sanat tasarım uygulamasıdır.