Akademik Veri Yönetim Sistemi
17. Ulusal, 3. Uluslararası Veteriner Cerrahi Kongresi, Samsun, Türkiye, 15 - 17 Eylül 2022, cilt.1, ss.19
Amaç:Bu çalışmanın amacı koyunlarda deneysel olarak oluşturulan pulpitis modelinin değerlendirilmesinde termografinin, elektrikli pulpa (EPT) ve
soğuk testlerinin (ST) etkinliğinin araştırılmasıdır.
Gereçler ve Yöntemler:Bu çalışma Atatürk Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu (HADYEK) tarafından onaylanan (2021/90) deneysel
protokol çerçevesinde gerçekleştirildi. Çalışmamızın materyalini 12 Merinos koyun ırkının 72 adet alt insisiv dişi oluşturmaktadır. Deney öncesinde
hayvanların sağlık durumlarını belirlemek amacıyla kan, biyokimyasal ve paralel teknikle alınan dental radyografiler çekilerek herhangi bir hastalığı
olmadığı doğrulandı. Hayvanlara pulpitis modeli oluşturulmadan önce baseline ölçümleri (T0) yapıldı. Pulpitis oluşturmak amacıyla; giriş kaviteleri
tungsten karbit frezle su ve hava soğutması altında açılarak pulpa supragingival plaktan paper pointle alınmış örnekle kontamine edilerek kavite geçici
restorasyon materyali ile sızdırmaz bir şekilde kapatılarak inflamasyon süreci (3-4 hafta) beklenildi. Pulpitis belirlenen hayvanlarda tanıyı doğrulamak
amacıyla birer hafta arayla (T1–T2) termografik değerlendirmesi (°C), EPT (μA) ve ST (saniye) uygulanmıştır.
Bulgular:Yapılan termografik ölçümler sonucunda T1 (34,9±1,3) ile T0 (32,8±1.7) ve T2 (33,3±1,8) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark
olduğu tespit edilirken (P<0.05) T0 ile T2 arasında istatistiksel olarak fark olmadığı belirlendi (P>0.05). Yapılan EPT sonucunda T1 ölçümlerinde 6
diş, T2 ölçümlerinde 36 dişte uyarımlara karşı tepki alınamadı (P<0.05). İstatistiksel olarak T0 (19,4±5,6) ölçümlere kıyasla T1 (43,1±16,5) ve T2
(54,5±15,7) EPT ölçümlerinde anlamlı bir artış olduğu belirlendi (P<0.05). Bunlara ilaveten, T2 ölçümlerinin T1 ölçümlerine göre artış olduğu belirlendi
(P<0.05). Yapılan ST sonucunda T1 ölçümlerinde 5 diş, T2 ölçümlerinde 30 dişte uyarım alınamadı (P<0.05). İstatistiksel olarak T0 (2,2±0,4)
ölçümlere kıyasla T1 (6,8±4) ve T2 (10±5.9) ST ölçümlerinde anlamlı bir artış olduğu belirlendi (P<0.05). Bunlara ilaveten, T1 ölçümlerine kıyasla
T2 ölçümlerinin tepki süresinin uzadığı tespit edildi (P<0.05).
Sonuç:Çalışmanın sonucunda, koyunlarda deneysel pulpitis modelinin oluşturulmasını değerlendirmede ve prognozunun takibi için termografi, EPT
ve ST uygulamalarının etkin bir şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir.