Akademik Veri Yönetim Sistemi
22. Parazitoloji Kongresi , Aydın, Türkiye, 11 - 15 Ekim 2021, ss.312
Amaç: Erzurum yöresi koyunlarında anaplasmosisin mikroskobik ve moleküler yöntemlerle
araştırılması, koyunları enfeste eden kene türlerinin belirlenmesi ve bu kene türlerinin anaplasmosisin
naklindeki rolünün araştırılmasıdır.
Yöntemler: Proje materyalini, Anabilim Dalı’mız bünyesinde yürütülmüş olan BAP (Proje No: TSA2018-6883) projesi kapsamında Erzurum ilçelerinde koyunlardan elde edilen 1533 kan örneği ve bu
koyunlardan toplanan 1612 ixodid kene oluşturdu. Erzurum iline bağlı 20 ilçedeki 68 farklı işletmede
yer alan koyunlardan rastgele seçilerek EDTA’lı tüplere kan örnekleri ve enfeste koyunlardan ixodid
keneler toplandı. Kan örneklerinden hazırlanan ince yayma frotiler %5’lik Giemsa solüsyonu ile
boyanarak ışık mikroskobu ile incelendi. Aynı örnekler, Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) ile 16S
rRNA gen bölgesini amplifiye eden 16S8FE ve GA1B primer çiftleri kullanılarak Anaplasma spp. varlığı
yönünden incelendi. Kenelerin tür teşhisi, morfolojik kriterler doğrultusunda stereo mikroskop altında
yapıldı. Tür tayini yapılan kenelerden doymuş dişiler uygun sıcaklık ve nem koşullarında
yumurtlamaya ayrıldı. Keneler tür, doyma derecesi ve konak kriterlerine göre ayrılarak 100 havuz
oluşturuldu. Kenelerden tek tek DNA ekstraksiyonu ve aynı primer çiftleri ile PZR analizi yapıldı.
Moleküler analizler ile Anaplasma spp. yönünden pozitif bulunan kan ve kene örneklerine ait
amplikonlar çift yönlü sekans analizi için ticari firmaya gönderildi.
Bulgular: Kan örneklerinin mikroskobik bakısında %7 (107/1533) Anaplasma spp. pozitifliği saptandı.
Riketsemi oranı %0,01-0,18 olarak hesaplandı. Moleküler analiz ile %44,81 (687/1533) örnekte Anaplasma
spp. pozitifliği tespit edildi. Sekans verileri incelendiğinde %3,3 Anaplasma ovis(A. ovis) varlığı saptandı.
Yapılan tür teşhisi sonucunda kenelerin Dermacentor marginatus (D. marginatus) (%63,7), Haemaphysalis
parva (Hae. parva) (%35,4) ve Haemaphysalis punctata (%0,9) türleri olduğu gözlemlendi. Kene
homojenatlarının moleküler analizinde, D. marginatus ve Hae. parva’da A. ovis pozitifliği belirlendi.
Sonuç: Bu çalışma ile Erzurum ili koyunlarında ve koyunlardan toplanan kenelerde A. ovis varlığı ve
yaygınlığı ortaya konmuştur. Bu çalışma sonuçları ile bölge için anaplasmosise ait güncel verilere
ulaşılması sağlanmıştır. Bu bilgilerin koyun yetiştiricileri, saha veteriner hekimleri ve ilgili kurum ve
kuruluşlarla paylaşılması ve böylelikle anaplasmosise yönelik etkili koruma ve kontrol stratejilerinin
planlanmasına katkı sunulması öngörülmektedir.