Aydın Arkeoloji Müzesi'nden Demlik Formlu Kandiller

I. Uluslararası Ardahan Anadolu Seramikleri Sempozyumu, Ardahan, Türkiye, 9 - 15 Ekim 2023, cilt.1, ss.38-51

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Cilt numarası: 1
Basıldığı Şehir: Ardahan
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.38-51
Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Geçmişten günümüze değin, insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biri olan aydınlanma, çeşitli araçlar yardımıyla karşılanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla Paleolitik Dönem’den itibaren aydınlatma araçları yapılmış, daha sonraki dönemlerde bu araçlar geliştirilerek kandil dediğimiz şekli almıştır. Elde, çarkta veya kalıpta üretilen kandiller temel olarak, yakıtın konulması için bir hazne ve alevi yakıt ile besleyen fitilden meydana gelmektedir. Aydın Arkeoloji Müzesi’ne satın alma, hibe ve müsadere yoluyla kazandırılmış farklı kil ve astar özelliklerine sahip, form olarak çeşitlilik gösteren çok sayıda pişmiş toprak kandil bulunmaktadır. Söz konusu kandiller arasındaki demlik formlu 13 adet kandil bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Görünüş olarak tıpkı bir demliği andıran küre biçimli gövdeleri bu tip kandillerin en belirgin özelliği olarak kabul edilmektedir. Emziğe benzeyen, silindirik şekilli dışa doğru uzayan burunları ve makara şeklindeki dilimli kulplarıyla diğer kandil formlarından kolayca ayırt edilebilirler. Diskusu dar olan bu kandillerin yağ delikleri forma göre oldukça büyüktür. MÖ 1.yy’dan, MS 3.yy’a kadar geniş bir zaman dilimi içerisinde tercih edilen bir tip olarak öne çıkan çark yapımı kandillerde erken örneklerin daha kaliteli işçiliğe sahip olduğu görülür. Literatüre “Tea-Pot” olarak da geçen ve üretim yerinin Anadolu olduğu öne sürülen bu kandil tipinin metal prototiplerden esinlenerek üretilmiş olduğu düşünülmektedir.