Geçmişten Günümüze Tıbbi Bilgi, Güç ve Hekimler


Öz İ.

Ulusal Toplum ve Değişme Kongresi, Erzurum, Türkiye, 2 - 04 Haziran 2021, sa.1276, ss.196-205

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.196-205
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Varoluşun başlangıcından bu yana hayvan, bitki ve insan gibi biyolojik canlıların yaşamı üzerinde en belirleyici unsurlardan biri sağlığın negatif yönünü ifade eden hastalık durumu olmuştur. Ancak sadece insanoğlu, diğer biyolojik canlılardan farklı olarak fizyolojik bütünlüğünü olumsuz bir şekilde etkileyebilecek bu hastalık durumu karşısında kendini tedavi edecek bir çare arayışına girişmiştir. Özellikle varoluşun mutlak ötekisi olarak ortaya çıkan ölüm, insanoğlu için içgüdüsel olarak beliren yaşamaya yönelik istenci öncelikli hale getirmiştir. Bu noktada yaşanacak tüm olumsuz fizyolojik gelişmeler karşısında insanoğlu tarafından var olmaya devam etmek üzere ortaya konan bütün deneysel girişimler günümüze değin toplumsal birlikteliğin sözlü ve yazılı aktarımlarıyla en eski ve büyük bilgi datalarından birinin oluşmasını sağlamıştır. Çalışmamız söz konusu bu tıbbi datanın kullanımı ve üretimi açısından yaşanan dönüşümü ele almayı amaçlamaktadır. Bu noktada zamanın paradigmasına göre bu bilginin kullanımı ve üretiminin yaygın olarak bilinen bir halk tıbbından büyücülere, şifacılara ya da şamanlara ve din adamlarına, oradan da modernliğe evrilen süreçte kurumsallaşan bir yapı içerisinde kendine özgü terminolojisi ve eğitim şekliyle uzmanlaşmış mesleki bir grubun tekeline girdiği görülür. Modernliğin daha ileri bir aşaması olarak günümüzde ise bu tekelin yaygın kitle iletişim araçları, neoliberal politikalar ve teknolojik gelişmeler ile kırıldığını söylemek mümkündür. Bu dönüşüm, hekimi, bir profesyonel olarak mesleğinin gereklerini yerine getiremeyen bir proletere dönüştürerek kimi zaman şiddete maruz kalmak şeklinde kendini gösteren bir toplumsal saygınlık ve güç kaybı yaşamasına da neden olur.