Akademik Veri Yönetim Sistemi
MADEN VE YAPI İŞLERİNDE İSG, Yunus Emre Benkli, Editör, Atatürk Üniversitesi AÖF, Erzurum, ss.1-33, 2019
Madencilik sektörü çalışma koşulları, çalışan sayısı, yeraltı ve yerüstü
ortamlarında çalışılma gibi diğer iş kollarına göre daha fazla risk ya da
tehlike içeren ve çalışanların birçok meslek hastalığına ve iş kazasına maruz
kalabilecekleri durumlara sahip bir iş koludur. Bu şartlar bu sektörün doğası
gereği oluşmakta olup gelişen teknolojilere paralel olarak minimize edilmeye
çalışılsa da tüm iş kolları içinde en tehlikeli olanlarından biri durumundadır.
Sondajla maden çıkarılan işlerin
yapıldığı işyerleri ile yeraltı ve yerüstü maden işlerinin yapıldığı
işyerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunması için uyulması
gerekli şartların belirlenmesi de bu açıdan oldukça önemlidir. Madencilik sektörü yüksek istihdam kapasitesine sahiptir.
Ayrıca, madencilik farklı mesleklerin bir arada olduğu bir
endüstridir. Ülke ekonomisine
büyük miktarlarda katkı sağlaması da bu sektörü vazgeçilmez kılmaktadır. Bu
avantajlarının yanında maden işletmeleri faaliyetleri ve kapasiteleri
bakımından oldukça fazla riski de bünyesinde barındırmaktadır. Madencilik ister makineli/makinesiz, açık veya yeraltı işletmesi
şeklinde yapılsın isterse de taş, mermer, kömür, metal vb. materyaller
üretilsin, sonuç olarak birçok iş sağlığı ve güvenliği tehdidini içinde
barındıran, ülkemizde de “çok tehlikeli” sınıfında yer alan bir iş koludur. Ülkemizde madenlerde meydana gelen kazalardan veya
meslek hastalıklarından birçok çalışanın hayatını kaybettiği, tedavi gördüğü
veya risk altında bulunduğu görülmektedir. Bu tür vakaları engellemek veya
önlemek, kaza öncesi ve sonrası gerekli önlemleri almak bu sektör için oldukça
önemlidir. Madencilik faaliyetlerinde alınması gereken iş
sağlığı ve güvenliği önlemleri genel itibariyle; “politika”, “planlama”, “uygulama
ve işletim”,” kontrol ve düzeltici faaliyet” ve “yönetimin gözden geçirmesi”
şeklinde 5 ana başlıkta toplanmaktadır. Ayrıca Madenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği önlemleri farklı
kanun ve yönetmeliklerce düzenlenmektedir. Bunlardan bazıları; “İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu”, “İş Kanunu”, “Borçlar Kanunu”, “Sosyal Sigortalar Kanunu”, “Umumi
Hıfzıssıhha Kanunu”, “Maden Kanunu” ve “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetmeliği”dir. Bu kanun ve yönetmelikler çerçevesinde maden işletmelerinde
alınması gereken asgari önlemler belirlenmeli ve uygulanmalıdır. Bunun yanında
madencilikte çeşitli gazlar, buhar, toz ve duman,
gürültü, titreşim, radyasyon, basınç farklılığı, ergonomik olmayan iş aletleri
ve çalışma koşulları gibi tehlikeler, biyolojik etkenler ve psikososyal
faktörler çalışan sağlığını tehdit eder. Madenlerde iş sağlığı açısından, gerek işletme ve
çalışan gerekse de iş koluna yönelik sağlık kontrollerinin veya gözetimlerinin
yapılması da bu iş kolu için bir diğer önemli konudur. Ülkemiz açısından sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak
açısından madencilik sektöründe birçok iş sağlığı güvenliği yöntemi
geliştirilmesi de çok önemlidir.