Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Sanatta Yeterlik
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice KARACA
Danışman: Fevziye Eyigör Pelikoğlu
Özet:
Amaç: Sanatta
kuş sembolizmine ilişkin zengin içeriğe sahip edebi eserler ile görsel sanat
eserlerini karşılaştırmalı olarak incelemek, sözlü/yazılı/görsel kültürü
buluşturup anlam dünyasına bütüncül bir bakış açısı getirmek; ‘sanatçı özne’nin,
kuş imgesini nasıl ortaya koyduğu, hangi amacı güttüğü, nasıl sergilediği ve bu
sergilemeye içerik olan gizemin ne olduğunu açığa çıkarmak araştırmanın amacını
oluşturmaktadır.
Yöntem: Sanat
alanında kuş motifi, Doğu mistisizminden Batı sembolizmine doğru yayılım
gösterdiği için sembolik/alegorik/mitolojik/fantazmik bir hiyerarşi içinde
sunulan kuşlar; antropomorfik bakış gereği kazandıkları anlamlara göre
sınıflandırılmıştır.
Bulgular: Antropomorfik
kuş imgesinin alegorik, sembolik, metaforik ve fantazmagorik kullanımlarının
izi sürülmüş tarihsel süreçteki kullanımları açığa çıkarılmıştır. Bunun
sonucunda sözlü, yazılı ve görsel kültürün birbirlerinden beslendiğine dair
kanıtlar ortaya konmuştur. Buna göre kuşların ahlaki, dini, politik ve
toplumsal mesajlar içeren bir metafor/motif olarak ele alındığı ve onu
biçimlendiren şeyle birlikte bir mekandan diğerine geçerek kılık değiştirdiği
gözlemlenmiştir.
Sonuç: Görsel ve yazınsal sanatların hemen her döneminde izlenebilir olan kuş motifinin, sosyal, siyasal ve kütürel bağlantılarla ve benzer işlevlerle ele alındığı görülmüştür. Bugüne kadar sayısız anlatım, sembolleştirme, şekillendirme ve yorumlamalarda karşımıza çıkan kuş motifinin antropomorfik bakıştan doğan benzeşimleri ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Antropomorfizm, Kuş imgesi, Metafor, Kültür, Sembol.