Kemoterapi alan hematolojik maligniteli hastalarda mannoz bağlayan lektin düzeyleri ile bu düzeylerin febril nötropeni ve üretilen mikroorganizmalarla ilişkisi | AVESİS

Atatürk Üniversitesi Akademik Veri Yönetim Sistemi

Kemoterapi alan hematolojik maligniteli hastalarda mannoz bağlayan lektin düzeyleri ile bu düzeylerin febril nötropeni ve üretilen mikroorganizmalarla ilişkisi

Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELÇUK AKAN

Danışman: Fuat Erdem

Özet:

Hematolojik maligniteli hastalarda kemoterapi, nötropeniye ve enfeksiyonlara artmış yatkınlığa yola açar. Bilhassa eşlik eden başka immun fonksiyon bozukluğu da varsa bu risk daha da artar. Doğal immun sistemin bir proteini olan mannoz bağlayan lektin (MBL), çeşitli mikroorganizmaların yüzeyindeki şekerlere bağlanır ve kompleman sistemini lektin yolu üzerinden aktive eder. Sonuçta direk kompleman aracılı lizis ve mikroorganizmanın opsonizasyonunu takiben fagositik öldürme olur.Toplumda her 10 kişiden birinde MBL eksikliği olduğu bildirilmiştir. MBL eksikliği bakteriyel, viral, fungal ve paraziter enfeksiyonlara artmış duyarlıklıktan sorumludur. MBL bir çok patojene bağlanabilir, ancak farklı patojenler için MBL'nin bağlayıcılığı da büyük değişkenlik gösterir.Çalışmalarda kemoterapi alan hematolojik maligniteli hastalarda MBL yetmezliğinin febril nötropeni süresinde ve ciddi enfeksiyonların sıklığında artışa neden olduğu gösterilmiştir.Bu çalışmada Ağustos 2009-Ağustos 2010 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji kliniğinde kemoterapi alan ve febril nötropeni (FN) atağı gelişen, herhangi bir metabolik hastalığı ve solid organ tümörü bulunmayan, 15-75 yaş aralığında ki 70 akut lösemili hasta prospektif olarak incelendi. Hastaların kemoterapi öncesi ve febril nötropeni (FN) döneminde MBL düzeyleri ölçüldü. MBL düzeylerine göre hastalar 3 gruba ayrılarak, MBL düzeyleri ile febril nötropeni süresi ve kültürlerde üretilen mikroorganizmalar arasında bir ilişki olup olmadığı araştırıldı. Sağlıklı 30 kişinin de MBL düzeyleri ölçülerek hastalarınki ile karşılaştırıldı. Tüm hastaların febril nötropeni döneminde en az birkez CRP, ferritin düzeylerine bakıldı. Ayrıca tüm hastaların MASCC skorları da hesaplanarak, MBL düzeyleri ile aralarında ilişki olup olmadığı incelendi.Çalışmamızda MBL düzeyleri 13 hastada(% 18,6) çok düşük(<100 ng/ml), 25 hastada (% 35,7) düşük (100-1000 ng/ml), 32 hastada (% 45,7) normal olarak bulundu. Febril nötropeni süresi MBL değeri <100 ng/ml olan hastalarda, MBL değeri >1000 ng/ml olanlardan istatistiksel olarak anlamlı derecede fazla bulundu (p=0,016). Hastaların MBL düzeyleri, sağlıklı kişilerden yüksek bulundu. Gönderilen kültürlerde 23 gram pozitif bakteri, 18 gram negatif bakteri ve 3 mantar üredi. MBL düzeyleri ile kültürde üreyen bakteriler arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmadı (p=0,57) ancak MBL düzeyleri çok düşük hastalarda gram pozitif bakteriler sayıca daha fazla bulundu. Bu sonuç MBL'nin lösemili hastalarda gram pozitif sepsis'ten koruyucu etkilerinin olduğu şeklinde yorumlanabilir. MBL düzeyleri ile ferritin, CRP düzeyleri ve MASCC skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı (p>0,05).Sonuç olarak kemoterapi alan hematolojik maligniteli hastalarda MBL eksikliği febril nötropeni süresinin uzamasına neden olmakta ve bu kişilerde gram pozitif bakteriyel enfeksiyonlar daha fazla görülmektedir. Bu kişilere MBL replasmanı faydalı olabilir.

Chemotherapy increases the susceptibility of patients with hematologic malignancy to neutropenia and infections. If the patient has another immune dysfunction, this susceptibility may increase much more. Mannose-binding lectin (MBL), a protein of natural immune system, is bound to the sugar on the microorganisms and activates the complement system via lectin pathway. Following the complement-mediated direct lysis and opsonization of microorganisms, phagocytic killing occurs.MBL deficiency incidence was reported as 10% in population. MBL is responsible for the increased susceptibility to bacterial, viral, fungal and parasitic infections. MBL can be bound a lot of different pathogens, but it shows great variability for each of them.The studies carried out on chemotherapy patients with hematologic malignancies showed that MBL deficiency caused an increase in severe infections during febrile neutropenia.Seventy acute leukemia patients, age range 15-75, were included to this prospective study. All the patients were successfully treated in Hematology Clinic of Internal Medicine Department, Faculty of Medicine at Ataturk University between August 2009 and August 2010. Only the patients who developed febrile neutropenia (FN) attack after chemotherapy were included, and they had no metabolic disease or solid organ tumor. MBL levels of the patients were measured before chemotherapy and during febrile neutropenia (FN) period. The patients were divided into 3 groups according to the MBL levels, and the relationships among the etiologic micro-organisms, MBL levels, and febrile neutropenia duration were investigated. In addition, MBL levels of 30 healthy subjects were measured, and used as control. CRP and ferritin levels were measured at least once during febrile neutropenia in all patients. MASCC scores were calculated and their relations with MBL levels were investigated.MBL levels in the present study were very low (<100 ng/ml) in 13 patients (18,6%), lower than 100-1000 ng/ml in 25 patients (35,7%) and normal level in 32 patients (45,7%). Febrile neutropenia period was significantly longer in patients with MBL level <100 ng/ml as compared to the patients with MBL level > 1000 ng/ml (p = 0,016). The MBL levels of the healthy subjects were found to be high. In microbiologic investigation, it was seen to grow 23 gram-positive, 18 gram-negative bacteria and 3 fungi in the cultures. Although a statistically significant relationship could not be found between kind and count of microorganisms and MBL levels (p = 0,57), the count of cultivated gram-positive bacteria was more in patients with low MBL levels. This result can be interpreted as MBL has protective effects against gram-positive sepsis in patients with leukemia. No statistically significant relationship was found among MBL, serum ferritin, and CRP levels and MASCC scores (p> 0,05).As a result, the lack of MBL in chemotherapy patients with hematologic malignancies leads to prolonged febrile neutropenia and increased number of gram-positive bacterial infections. MBL replacement may be useful to improve febrile neutropenia and to prevent bacterial infections.