Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Salih ÖRDEK
Danışman: Fevziye Eyigör Pelikoğlu
Özet:
Amaç: Fotorealist
büyük boyutlu portreleri ile tanınan Amerikalı ressam Chuck Close
(1940-2021)’un ‘Prosopagnozi/Yüz körlüğü’ sorununun olduğu bilinmektedir. Bu çelişmeli durumu incelemeyi amaçlayan tez
konusu, teknik/teknolojik dil olarak fotoğraf-resim ilişkisini; algısal
organizasyonda parça-bütün ilişkisini; yaratıcı süreçte bireysel ifadenin
sanatsal ifadeye göre önceliği vb. konuları tartışmaya açmaktadır.
Yöntem: Tez
çalışmasında ‘Nitel araştırma modeli’ uygulanmış olup, ‘Betimsel Araştırma
Yöntemi’ ile geliştirilmiştir. Chuck Close’un portre ressamı kimliği ve
sanatsal tarzının figüratiften soyuta dönüşümünde etkili olan ‘yüz tanımama/yüz
körlüğü’ sorunu hakkında sanatsal, psikolojik ve sosyolojik bir bağlam yaratılmıştır.
Elde edilen veriler ışığında,
bir dizi resimden oluşan sanatsal bir uygulama alanı geliştirilmiştir.
Bulgular: Chuck
Close’un resimlerine model olanların yüzüne ve ifadesine yüklenen anlam, (salt)
bedensel varoluşun kanıtları olmanın ötesine geçerek, algısal/bilişsel bozukluk
ile kurgusal görünüm arasında beliren çoklu anlam niteliği kazanmaktadır. Resmin
fotoğrafla tarihsel rekabetinde ‘boyut ve renk’ avantajına sahip fotorealist
resmin ‘üstün’lüğünün kabulü sonrası, Chuck Close’un hastalığını yaratıcı bir
eyleme dönüştürmesi çağdaş sanatsal temsilin varlığını/yok-oluşunu aynı anda
duyumsatmaktadır.
Sonuç: Sanatçı
kimliği ve prosopagnozi sorunu bir arada düşünüldüğünde, Chuck Close, tarih
boyunca derecelendirilmiş gerçekçiliğin kanıtlarını sunmuş olan ‘portre
ressamlığı’nın en tipik, en klasik ve en çağdaş örneği olmaktadır. Bu
perspektiften bakıldığında portre ressamlığı, dış dünyayı kavrayış ve kendini
arayış etkinliği olarak tanımlanabilmektedir.
Anahtar
Kelimeler: Chuck Close, Portre Ressamlığı, Yüz Körlüğü, Fotogerçekçilik.