Eleştirel eğitim felsefesinde özgürleşim kavrayışı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Murat Yıldız

Danışman: Ufuk Şimşek

Özet:

Eleştirel eğitim felsefesi, Modern Felsefe dâhilindeki eleştirel geleneğe ait yaklaşımlardan felsefi alt yapısını oluşturmakla birlikte, yaygın olarak Eleştirel pedagoji diye de anılır. Temeldeki yaklaşımı, eğitim yoluyla, insani özgürleşimin ve de daha adil ve demokratik bir dünyanın gerçekleştirilmesidir. Özellikle Aydınlanma düşüncesinden üretilen modern epistemolojinin ilke ve paradigmalarını, 'insani' bir boyutta, katı bir eleştiriye tabi tutan eleştirel eğitim felsefesi için, Modernitede konumlanan insan, bilgi ve toplum anlayışları insani gerçeklikten uzakta olan tanımlamalardır. Modernitenin hem üretildiği hem de meşrulaştırıldığı modern eğitim anlayışı da aynı şekilde, insan gerçekliğini yadsıyan bir rasyonaliteye sahiptir. Üstelik bu tanımlamalar ve rasyonel kabuller; bilgi, güç ve iktidar ilişikliğinde, çok yoğun temalarla insan üzerindeki baskı ve tahakkümlere işaret etmektedirler. Ancak eleştirel eğitim felsefesi; modern epistemolojiden farklı bir kavrayışla, eleştirel gelenekten elde ettiği, kendine has veriler üzerinden, insan bilgi ve toplum alanına yönelerek, eğitim alanını yapılandırır. Eleştirel eğitim felsefesi, insan ve yaşama dünyasını bir bütün halinde kavrayarak, insani varlık, varoluş ve bilginin iç içe geçtiği bir yaklaşımla, dünyanın daha adil, özgür ve demokratik bir yönde dönüştürülmesine sebep olacak olan pedagojik faaliyetler ile insan yaşamanın, insanileştirilmesi üzerinden bir özgürleşim tanımlaması yapar. Anahtar Sözcükler: Özgürleşim, Metafizik Düşünsellik, Akıl, Praksis, Diyalektik Süreç, Hermeneutik Eylemsellik, Tarihsel Bilinç, Lingüistik Toplum, Diyalog ve Eğitim.