Çağdaş sanatta popülerleşen bir olgu olarak grup portre geleneği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mülkiye KAYA

Danışman: Fevziye Eyigör Pelikoğlu

Özet:

Amaç: Bu araştırmada, 17.yüzyıldan günümüze, sosyal ve siyasal üstünlüğü elinde bulunduranların beğenisine karşılık gelen bir resim türü olarak belirginleşmiş ‘Grup Portre Geleneğinin 20.yüzyıl ikinci yarısından itibaren popüler kültürün araçsallaştırdığı sanatsal bir form haline gelişinin incelenmesi amaçlanmıştır. 

Yöntem: Betisel yöntemler kullanılarak geliştirilmiş olan kuramsal çalışmada grup portre geleneğinin Sosyo-kültürel açıdan işlevsel bir form olduğu ve sanatçı açısından bir ifade aracı olduğu varsayımından hareket edilmiştir. Grup portre resimlerinin gündelik yaşama yön veren dinamikleri yansıttığı ve gelecek kuşaklar için bir yankılama olduğunun ispatı yoluna gidilmiştir. Tarihsel öneme sahip örnekler ve kültürel veriler karşılaştırmalı olarak irdelenmiş, popüler olan ile sanatsal olan arasındaki farkın önemi ortaya koyulmuştur.  

Bulgular: Batı resim sanatına özgü grup portre geleneği, 20.yüzyıl ikinci yarısından itibaren ‘sanatsal tarz ve tavır’, ‘kültürel kimlik’, ve  ‘ekonomi-politik eleştiri’ bağlamında ‘ironik’, ‘hermenitik’, ‘nostaljik’ ve ‘şizofrenik’ bir niteliğe bürünmüştür. Sanatçı kimliği, dönemin sanat anlayışı ve kültürel olgular etkisinde biçimlenip çeşitlenen grup portre çalışmaları burjuvanın estetik beğenisinin etkisinde bir gelenek olarak varlığını sürdürmüştür. 

Sonuç: Çağdaş sanatta insan yüzünün sıklıkla kullanılmasının, toplumunun bir bireyi olan sanatçının toplumsal rolünü gerçekleştirmesine ve istediği sanatsal ifadeyi iletmesine elverişli olduğu için önemini kaybetmeyeceğine dair kanıtlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Grup Portre Geleneği, Modernizm, Çağdaş Sanat, Popüler Kültür