Research Information System
Thesis Type: Doctorate
Institution Of The Thesis: Ataturk University, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı, Turkey
Approval Date: 2022
Thesis Language: Turkish
Student: MAHMUT SAMİ KANBAŞ
Supervisor: Yunus Berkli
Abstract:
Bu çalışmada, yaşadığı devirde hat çeşitlerinin tamamını mükemmel
bir şekilde yazabilecek kâbiliyete erişen, celî sülüste Mustafa Râkım’ın; celî
ta’lîkte Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi’nin takipçisi olan, XIX. yüzyıl
hattatları arasında Reîsülhattâtîn (hattatların başı) olarak nam salmış ve XX.
asır hattatlarını etkilemiş bulunan Sâmi Efendi’nin hayatı, hoca ve talebeleri,
eserleri ve sanatı ele alınmıştır. Çalışma sırasında kütüphâne, müze, arşiv ve
husûsî koleksiyonlar taranmış, elde edilen bütün kaynak ve eserler tespit
edilmiştir. Aklâm-ı sitte olarak bilinen altı çeşit yazı türünün tamamını
yazabilen Sâmi Efendi’nin kıt’a, levha, kitâbe gibi her bir eseri incelenmiş ve
estetik değerlendirmeye tâbî tutulmuştur. Dönemin en iyi hocalarından istifade
eden Sâmi Efendi onlarca talebe yetiştirmiş; tespit edilebilen talebelerinin
biyografileri yazılmış ve varsa eserleri ele alınmıştır. Hat sanatı bakımından
hâlâ aşılamayan, etkisi günümüze kadar devam eden Sâmi Efendi’nin sanat
hayatını bütünüyle görmek, evâil, evâsıt ve evâhir dönemlerindeki estetik
farklılıkları ortaya koymak bu çalışmayla mümkün hâle gelmiştir.
Anahtar kelimeler: Sâmi Efendi,
hat, hattat, celî, sülüs, nesih, ta’lîk, dîvânî, tuğra.