Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET BUĞRA AYKAÇ
Danışman: Önder Çalmaşur
Özet:
Amaç: Nematus (=Croesus) septentrionalis (L., 1758)’in
huş ağacı üzerindeki biyolojisinin ve zararının tespiti.
Materyal ve Metot: Çalışmanın
materyalini, Erzurum Merkez, Atatürk Üniversitesi Kampüsü, Merkez Tekederesi ve
Aziziye yerleşkesinde bulunan huş (Betula pendula Roth.) ağaçları
üzerinden toplanan Tenthredinidae (Hymenoptera, Symphyta) familyasından Nematus (=Croesus) septentrionalis’e ait larva ve erginler ile kök
bölgelerinden alınan pupa örnekleri oluşturmaktadır. Örnekler, 2019 ve 2020
yılında, 20 Haziran – 20 Eylül tarihleri arasında toplanmıştır. Zararlının
biyolojisinin belirlenebilmesi için, 2018 yılında durum değerlendirmesi
bakımından bir ön çalışma yapılmıştır. Ergin örnekler, gündüz güneşli havalarda
huş ağacı üzerinden atrapla toplanmıştır. Larvalar ise beslendikleri dalın
yaprakları ile birlikte budama makası yardımıyla kesilerek toplanmıştır. Pupa
evresi ise sonbahar ve ilkbaharda huş ağacının kök ve taç iz düşümü bölgesinde
çapa yardımıyla dört parmak derinliğinde (10-15 cm) kazılarak elde edilmiştir.
Toplanan erginler bir kavanoza alınmış ve etil asetat yardımı ile
öldürülmüştür. Öldürülen örnekler, küçük karton kutulara aktarılmış, kutuların
üzerine örneğin toplandığı yer, yükseklik ve toplandığı tarih yazılmış,
laboratuvara getirilerek iğnelenme ve etiketlenme işlemi yapılmıştır. Larvalar,
beslendiği yapraklar ile birlikte taban kısmına toprak koyulan desikatöre
alınmış, nemi sağlamak amacıyla da su ile ıslatılan pamuklar koyulmuş ve gün
aşırı taze yapraklar getirilerek larvaların beslenmesi ve olgunlaşarak pupa
olmaları sağlanmıştır.
Bulgular: Çalışma
sonucunda, Nematus (=Croesus) septentrionalis’in arazi şartlarında yumurta bırakma zamanları,
açılma süresi, larva süresi ve nesil sayısı belirlenmiştir. Ayrıca, bulaşıklık
oranının belirlenmesi için zarar görmüş ağaçlar sayılmış, sonrasında ağaçlardan
rastgele seçilmiş bir dalda bulunan zarar görmüş yaprak sayısı belirlenmiş ve
yaprakta bulunan yumurta ve larva sayıları da tespit edilmiştir.
Sonuç: Yapılan bu çalışma ile Nematus (=Croesus) septentrionalis’in biyolojisi ve huş ağacı üzerindeki zararı tespit
edilmiştir. Sonraki yıllarda bu konuda çalışacak araştırıcılar için yararlı
olacak bilgiler ortaya konulmuştur. Zararlının Erzurum şartlarında yılda 1
nesil verdiği saptanmıştır.