Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Küresan Multidisipliner Çalışmalar Kongresi 2021, Uşak, Türkiye, 30 - 31 Ekim 2021, ss.94-101
Çocuk işçiliği ve çeşitli sosyal riskler taşıyan biçimi olan sokakta çalışan çocuklar sorunu, hem Dünya genelinde hem de Türkiye’de acil müdahale edilmesi gereken bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocukların sokakta çalışması sorunu toplumsal bir sorun olup, nerdeyse tüm ülkelerde de görülen evrensel bir gerçekliktir. Çocukları sokağa iten nedenler çeşitlilik göstermektedir. Ebeveynlerden istismar ve ihmal görme, ebeveynlerin eğitim seviyesinin düşüklüğü, ailenin düşük sosyo-ekonomik koşulları, ebeveynlerden birinin yokluğu, üvey anne veya baba ile yaşama, aile bütçesine katkı sağlama ve kendi ihtiyaçlarını giderme beklentisi, ailenin çocuğun sokakta çalışmasını olağan olarak görmesi, ailede alkol kullanan veya madde bağımlısı olan bireylerin olması, kırdan kente göçler, işsizlik, savaşlar, yoksulluk, kültürel ve çevresel etkenler çocukların sokakta çalışmasına/yaşamasına neden olabilmektedir. Çocuklar sokakta tartıcılık yapma, mendil ve simit satma, araba camı silme, ayakkabı boyama, su ve çiçek satma gibi çeşitli işlerde çalışmaktadırlar. Sokakta çalışan çocukların yapmış oldukları işler beraberinde birçok riski getirebilmekte ve bu durum çocuklar için tehdit oluşturmaktadır. Bu durumdaki çocuklar istismar ve ihmal durumları, yaralanma, hastalıklara yakalanma, çeşitli suçlara karışma, kazalara maruz kalma, alkol ve madde kullanımına başlama gibi tehlikeler ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde geçen eğitim, sağlık, korunma hakkı gibi birçok haklarından da bu çocuklar mahrum kalmaktadır. Sokakta çalışan çocuklar ile ilgili genel durumu ortaya koymak, sokakta çalışan çocuklara yönelik mevzuatı ve yapılan çalışmaları inceleyerek değerlendirme amaçlı yapılan bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmanın grubunu 47 kaynak çalışma ve ilgili mevzuatlar oluşturmaktadır. Sokakta çalışan çocukların aile denetiminden uzak oldukları ve bu nedenle sokakta karşı karşıya kalmış olduğu problemlerle ailelerinin desteği olmadan bu risklerle mücadele ettikleri, bu durumun çocukların güvenliğine tehdit oluşturduğu ve aileleri ile olan bağlarını zayıflattığı belirtilebilir. Sokakta yaşayan/çalışan çocukların giderek denetimsizleşen yaşamlarında, sokağın kendilerine sunduğu serbestlik alanında yeni tutumlar kazanacakları, bu tutumlarının toplumun ve ailesinin değerlerinormları ile çatışabilmesi nedeniyle bu çocukların toplumsal bütünleşmelerini sağlamaları zorlaşabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk, Sokakta çalışan çocuk, çocuk işçi