Amaç: Araştırma; sezaryen sonrası uygulanan yatak içi egzersizler, erken oral hidrasyon ve sakız çiğnemenin bağırsak hareketleri ile ağrı ve emzirmeye etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metod: Araştırma Doğu Anadolu Bölgesi’deki bir araştırma hastanesinin kadın doğum kliniğinde 29 Ağustos 2017-30 Mart 2018 tarihleri arasında ön test son test kontrol gruplu deneysel türde yapılmıştır. Araştırma örneklemi güç analizi ile belirlenmiştir. Kontrol grubu 55, yatak içi egzersiz 48, erken oral hidrasyon 49 ve sakız grubu 46 olmak üzere 198 kadından oluşan bu çalışmada üç deney ve bir kontrol grubu bulunmaktadır. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “LATCH Emzirme Tanılama ve Ölçüm Aracı” ve “Görsel Kıyaslama Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Deney ve kontrol grubunu oluşturan kadınlar sezaryen sonrası odaya geldikten sonraki ilk saatte ağrı, emzirme ve bağırsak sesleri değerlendirilmiştir. Kadınlar taburcu olmadan önce emzirme durumları tekrar değerlendirilmiştir. Bağırsak hareketleri tüm gruplarda saat olarak kaydedilmiş ve bağırsak hareketlerinden sonra ağrı durumları değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde Shapiro Wilks testi, Ortalama, Standart sapma, Frekans, ANOVA test, post hoc testleri, Ki-Kare, Continuity (Yates) Düzeltmesi ve Fisher Kesin Ki-Kare testleri kullanılmıştır.

Bulgular: Yapılan analiz sonucunda tanıtıcı özelliklerine göre gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05). Bağırsak hareketi sonrası VAS ve taburculuk öncesi değerlendirilen LATCH puan ortalamaları gruplar arası ve grup içi değerlendirildiğinde aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Deney grupları ve kontrol grubu arasında bağırsak hareket zaman ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05).

Sonuç: Sezaryen sonrası uygulanan yatak içi egzersizler, erken oral hidrasyon ve sakız çiğnemenin sezaryen sonrası ağrıyı azalttığı, emzirme başarısı ve bağırsak hareketlerini etkilemediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Ağrı, bağırsak hareketi, ebe, emzirme, kadın, sezaryen