Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE EFNAN TEMİZ
Danışman: Mehmet Alpertunga Avci
Özet:
Anayasal düzenlemeler, devletin temel yapısını, organların ve kurumların işleyişini, görev ve sorumluluklarını, bireylerin hak ve ödevlerini düzenleyen temel ilkeleri belirlerken, devletin mali yapısına ilişkin esasları ve vergilendirme yetkisini de kapsamaktadır. Anayasanın belirlediği üst normlar, özellikle vergilerin kanuniliği ilkesi olmak üzere, hukuk devleti ilkesi çerçevesinde vergilendirme yetkilerini, görev ve sorumlulukları ilkesel olarak güvence altına almaktadır. 1982 Anayasası’nın 73’üncü maddesi uyarınca, vergiler yalnızca kanunla konulup, değiştirilip kaldırılabilirken; vergi yükünün adil ve dengeli dağıtılması esasıyla, vergisel mükellefiyetler bireylerin ödeme gücüne göre alınabilmektedir. Bu düzenlemenin Anayasal düzeyde yapılmasının temel sebebi ise vergi uygulamalarının bireylerin temel hak ve özgürlüklerini doğrudan etkileyebilme potansiyelidir. Anılan bilgiler ışığında bu tez çalışmasında; ulusal acil durumlarda uygulanan ek vergisel mükellefiyetlerin, Anayasaya ve temel vergilendirme ilkelerine uygunluğu tartışılmıştır. Bu çerçevede öncelikle olağanüstü hâlin kapsamı ve ulusal acil durum sayılan haller genel çerçevesiyle incelenmiş, ulusal acil durumlarda Türkiye’de 1999 ve 2023 yıllarında getirilen ek vergisel mükellefiyetler, diğer ülkelerdeki benzer düzenlemelerle karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Ek vergisel mükellefiyetlerin Anayasal uygunluğu, Anayasa Mahkemesi (AYM) kararları ışığında değerlendirilmiş ve bu süreçte süresiz ve süreli yayınlardan, ilgili mevzuat ve AYM içtihatlarından istifade edilmiştir. Nitel araştırma yöntemiyle hazırlanan bu çalışmada, ek vergisel mükellefiyetlerin Anayasal çerçevedeki yeri ve hukuki geçerliliği tartışılmıştır.