Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fizik Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatma MUTLU
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Mutlu Kundakçı
Eş Danışman: Erdal Turgut
Özet:
Önemi her geçen gün artan elektrik enerjisinin en büyük
kullanım alanlarından biri aydınlatmadır. Aydınlatma temelde ışığın kullanım
alanlarını, ölçüm standartlarını, üretim ve dağıtım unsurlarını, insan
bünyesindeki etkilerini de baz alarak inceler. Aydınlatma geçmişten günümüze
kat ettiği mesafelerle 1879 yılında Edison’un icat ettiği enkandesan (kızgın
telli) lambanın ihtiva ettiğinden çok daha fazlasını vadetmektedir. Günümüzde
aydınlatmadan sadece mühendislik alanını ilgilendiren işlevsellik ve ekonomiklik
gibi teknik özellikler değil estetiklik de beklenmektedir. Evlerden iş
yerlerine, sokaklardan alışveriş merkezlerine kadar akla gelebilecek her yerde
elektrik enerjisiyle sağlanan aydınlatma, bireylerin göz sağlığından başlayarak
kentsel düzen ve toplumsal güvenliğe kadar zerreden bütüne her kademede
kullanım alanına sahiptir. Böylece aydınlatma insanların günlük yaşamını
kolaylaştırır ve yaşam kalitesini artırır.
Aydınlatma; amacı, ışık kökeni ve aydınlatılan yer
bakımından incelenmektedir. Amacı bakımından aydınlatma: fizyolojik aydınlatma,
dekoratif aydınlatma, dekoratif fizyolojik aydınlatma, dikkati çeken
aydınlatmadır. Işık kökeni bakımından aydınlatma: doğal aydınlatma, suni
aydınlatmadır. Aydınlatılan yer bakımından aydınlatma ise iç aydınlatma ve dış
aydınlatma olarak ikiye ayrılmaktadır. Çalışmanın konusu olan sokak
aydınlatmaları; amaç bakımından fizyolojik ve dekoratif, ışık kökeni bakımından
suni ve aydınlatılan yer bakımından dış aydınlatma olma özelliğine sahiptir.
Aydınlatmanın elektrik enerjisi kullanım oranı dünyada % 15-20’sini
oluşturmaktayken şehir içi yol aydınlatmada bu oran % 2-3 tekabül etmektedir.
Bu çalışmada CIE (Uluslararası Aydınlatma
Komisyonu),Avrupa Birliği Standartlar (CEN)
ve TEDAŞ’ın belirlemiş olduğu yol aydınlatma standartlarına göre Yüksek
Basınçlı Sodyum Buharlı Armatürler ile LED (Light-Emitting Diode - Işık
Yayan Diyot) armatürlerinin yol sınıflarına göre (M1, M2, M3, M4, M6) DİALÜX
aydınlatma programında yapılan hesaplamalar ve etkin aydınlatma yöntemlerinin fiziksel
olarak hesaplanması yapılacaktır.