Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Salih EZEN
Danışman: Fevziye Eyigör Pelikoğlu
Özet:
Bu çalışmada, 'gölge metaforu' felsefe ve dilbilim alanından
görsel sanatlar alanına taşınmış, kültürel bir olgu olarak değerlendirilmiştir;
İnsanın varlığının kanıtı ve maneviyatının temsili olarak büyük önem arzeden
gölge, kavramsal boyutuyla her çağda sorgulanmış, metaforik anlamını Plinius,
Platon, Lavater, Jung, Nietzsche ve Lacan aracılığıyla güçlendirmiş, geçmişten
günümüze pekçok sanatçıya esin kaynağı olmuştur. Gölge, insanlığın
varlık/yokluk sorunsalını çözme amacını belirginleştiren tüm zamanlara ve
mekanlara yayılan bir unsurdur. Oldukça geniş olan bu kapsam, resim alanında
sınırlandırılarak ve biçimsel kullanımındaki değişimlere odaklanılarak
incelenmiştir. Plinius, resim sanatının başlangıcını insan gölgesinin etrafına
bir kontur çizilmesi olarak belirler; Rönesanstan Realizme değin, içlerinde gölge
barınan resimlerde işlenen konunun vurgu öğesi olan gölgenin kullanılması
sayesinde biçimci gelenek en üst seviyeye taşınır; modern anlayışta, nesne ve
gölgesi arasındaki gizemli bağ, gerçeğin izdüşümü olarak çok anlamlı bir yapıya
bürünür; postmodernizm gölgeye gerçekliğin izlerini taşıyan bir işlev
kazandırır; günümüz sanatında gölge, her türden teknik ve teknolojik araçlarla
kavramsal ve düşünsel boyutuyla ele alınır. Işığın var olduğu bir dünyada yer
alan tüm cisimlerin birer gölgesinin olması, görünen gerçeğin dışındaki gerçeği
aramanın, bulmanın cazibesi ile çevrili olduğumuzun kanıtıdır. Güneşsiz
karanlık, karanlıksız ışık olmasının imkansızlığı gibi, idealar dünyası ile
reel dünya arasındaki bağ, hem teorikte hem pratikte gölgeye yüklenen metaforik
anlamı sorgulamayı vazgeçilemez kılmaktadır.