Akademik Veri Yönetim Sistemi
Parlakova Karagöz F. (Yürütücü), Dursun A., Dumlu B., Karaşal M.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Son zamanlarda, dikim tasarımlarında ve peyzaj düzenlemelerinde yerli bitki türlerinin kullanımına ilgi
artmaktadır. Silene (Caryophyllaceae) cinsi, Türkiye'nin yerli florasında bulunmaktadır. Yapılan
etnobotanik çalışmalar sonucunda Silene compacta Fischer.'nın çekici çiçek ve çiçek rengi ve nispeten
uzun çiçeklenme dönemine sahip olma özelliklerinden dolayı süs bitkileri olarak kullanılmaya elverişli
olduğu tespit edilmiştir. Kolhisin, bitkilerde çeşitli mutasyonlara neden olduğu bildirilen bir maddedir. Her
bitki türü için kolhisinin kullanımı için özel bir protokol gereklidir. S. compacta üzerine kolhisinin uygun
şekilde uygulanması morfoloji, anatomi, fizyoloji ve sitoloji üzerinde artan bir etkiye sahip olacaktır. S.
compacta’ nın poliploid bitkiler elde etmek için kolhisinin konsantrasyonu, uygulama süresi ve uygulama
yöntemi bilinmemektedir. Bu araştırmanın amacı, kolhisinin farklı süre ve dozları kullanılarak S. compacta
(2n=24) üzerinde poliploidi oluşturmak ve bitkinin büyüme habitusunda veya morfolojisinde
değişikliklere neden olup olmayacağını belirlemektir. Erzurum ve çevresinde doğal olarak yetişen S.
compacta Fischer. tohumları belirlenen lokasyonlardan tohum olgunlaşma döneminde toplanacaktır.
Toplanan tohumlar katlamaya alınacak, çimlenen tohumlar torf ortamına şaşırtılacaktır. Elde edilen
fidelerin büyüme noktalarına 4 kolhisin dozu (% 0,01, %0,05, %0,1 ve %0,2) 5 farklı sürede (6, 12, 24, 48 ve
72 saat) sürgün ucuna damlatılarak; diğer bir uygulama grubu olan fidelerin kök ucu meristem bölgesine,
belirlenen ve sürgün ucuna uygulanan, 4 farklı kolhisin dozu, 5 farklı sürelerde daldırılacaktır. Kontrol
bitkileri sadece saf su ile muamele edilecektir. Çalışma sonunda ortaya çıkacak diploid ve tetraploid
fideler üzerinde morfolojik gözlemler (bitki boyu, gövde çevresi, yaprak uzunluğu ve genişliği, dal sayısı,
çiçeklenme zamanı ve çiçek ile ilgili özellikler), anotomik analizler (yapraklardaki stoma sayısı ve
yoğunluğu) ve sitolojik (kromozom testi) analizler yapılacaktır. Daha büyük yaprak, çiçek, bitki etmenin
amaçlandığı, S. compacta’ nın poliploid indüksiyonu için kolhisinin en etkili konsantrasyonu, uygulama
süresi ve uygulama yöntemi belirlenecektir. Aynı zamanda ortaya çıkma ihtimali bulunan tetraploid
çiçeklerde gözlemlenen yeni özellikler, klasik yetiştirme programlarında yeni özellikler ve çeşitler
oluşturmak için yararlı olabilecektir. Bu çalışmanın sonuçlanması ile, gelecekteki ıslah programlarında ana
malzeme olarak kullanılabilecek gelişmiş özelliklere sahip çeşitli S. compacta yetiştirme materyalinin de
geliştirilebileceği ön görülmektedir. Ayrıca bölge için yeni bir pazar olanağı sağlayabilecektir. Bu
çalışmadan elde edilen olumlu sonuçlardan, ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanabilecek kalitede
bilimsel makale elde edilebilecektir.