Çelebi O., Aydın A. C. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023
Deprem
bölgesi olan ülkemizde bulunan yapıların karşılaşabileceği büyük depremlerde
minimum hasar seviyesinde kalması önemlidir. Bu projede, dışardan bir güç
kaynağı ya da bizzat deprem enerjisi kullanılarak pasif taban izolasyon sistemlerini
deprem etkisinde kontrol eden yenilikçi hibrit taban izolasyon sistemi önerilmiştir.
Deprem sonrasında yapılarda hasar oluşmasını ve oluşabilecek can kayıplarını
önlemek amacıyla üretilmesi planlanan hibrit izolatörlerinin bir dizi deprem
verisi altında testini gerçekleştirmek projenin temel amacıdır. Ayrıca, Türkiye
ve komşu ülkelerde yapılması planlanan yapıların, mevcut yapıların ve kullanım
amacının değişmesi istenen yapıların davranışlarının ekonomik olarak
iyileştirilmesini sağlamaktır. Üretilmesi planlanan izolatörlerin etkinliğinin araştırılabilmesi
için deprem verisini örnek bir yapıya uygulamak için sarsma tablası ve ilgili
ölçüm cihazları kullanılacaktır. Yenilikçi hibrit izolatörler şekil değiştirme
yapabilen çelik yüzeyler arasına zıt kutuplu olarak yerleştirilen elektro-mıknatıslardan
ve ayrıca deprem enerjisini algılayıp bu enerjiye karşı aktuatör özelliği
gösteren polivinilidin diflorür malzemesinden hazırlanması öngörülmektedir.
Deprem esnasında mıknatısların birbirlerine karşı uygulayabileceği itme ve
çekme etkisiyle oluşması muhtemel manyetik kuvvet vasıtasıyla deprem hareketine
karşı konması amaçlanmaktadır. İlk defa elektro-mıknatıs ve bir piezoelektrik
malzemenin beraber kullanılmasıyla bir hibrit izolatörün üretilmesi konunun
özgün değeridir. Pasif izolasyonların deprem etkilerini sönümlemesinin yanı
sıra dışardan bir güç kaynağının ya da deprem enerjisinin kullanılmasıyla izolatörlerin
herhangi bir depreme karşı kendini uyarlayabilmesi sayesinde bu proje yenilikçi
bir çalışma olacaktır. Ayrıca, proje tamamlandığında, bölgemizde bulunan
yapıların deprem testleri için deprem laboratuvarının da kurulması
planlanmaktadır. Böylelikle yapıların deprem esnasında güvenli kalmasının yanı
sıra ekonomik bir kazancında sağlanması muhtemeldir. Ayrıca, bölgede deprem
laboratuvarının kurulmasıyla bu bölgede dışarıya olan bağlılığın giderilmesi
beklenmektedir. Yukarıda sayılan özgün değerler, patenti de alınabilecek özgün
bir hibrit izolasyon sisteminin üretilebilirliğinin ortaya çıkması ile proje
nihayetlenmesi düşünülmektedir.