DÜZ DOKUMALARDA NAZAR İNANCI VE NAZAR MOTİFLERİ


Creative Commons License

Selçuk K. (Yürütücü)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2022

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Nisan 2022
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2022

Proje Özeti

Dokumalar Anadolu insanının doğum, ölüm, ayrılık, kavuşma, evlenme, doğal afetler gibi günlük hayatta karşılaşılabilecek pek çok olayı ve bu olaylarla ilgili inançları aktarmak için kullanılan bir araç olmuştur. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de Anadolu insanı tarafından benimsenen ve kabul gören birtakım inanışlar vardır. Bunlardan biri de nazar inancıdır. Nazar, bazı insanların bakışlarında olan ve zararlı bir güç olduğunun düşünülmesidir. Bu kişiler bir insana, hayvana ya da bir nesneye baktıklarında, o kişi ve hayvan üzerinde ölüm, hastalık, sakatlık gibi olumsuz bir durumun meydana geleceğine inanılmaktadır. Kem göz, kötü göz, göze gelme, göz değmesi olarak bilinen nazar inancına karşı korunma yollarını düşünen insanoğlu, kullandıkları eşyalarında, mimaride, el sanatlarında, dokumalarda bu inançlarını yansıtmışlardır. Dokumalarda da nazar inancıyla ilgili olarak kullanılan pıtrak, el, parmak ve tarak, muska ve nazarlık, göz ve çengel motifi bulunmaktadır. Dokumalarda kullanılan nazar motifleri sembolik motifler grubu içinde yer alan motiflerdendir. Sembolik motifler, anlatmak istenilen anlamlarıyla gelenek, görenek ve inançların ifade edilmesidir. Somut olarak görüleni anlatan motifler, işaret ettikleri sembollerle, Anadolu kadınının içe kapalı ve duyarlı yapısını en sade şekilde ortaya koymaktadır. Az konuşan Anadolu kadınının dili olan bu motifler, duygu ve isteklerini anlatan birer araç olmuştur. Oltu Beşerî ve Sosyal Bilimler Fakültesi Konferans Salonu’nda verilen sunum gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ile Atatürk Üniversitesi Oltu Meslek Yüksekokulu olarak farkındalık oluşturulması ve topluma katkı sağlanması amaçlanmıştır