qROF Tabanlı Sürdürülebilir Veri Merkezi Yeri Seçim Problemi Türkiye Kayak Merkezleri Örneği

Karar verme problemi Endüstri Mühendisliği başta olmak üzere birçok alanda araştırmacılar tarafından sıklıkla çalışılmakta ve ilgi görmektedir. Geleneksek karar verme yöntemleri; Karar ağaçları, yapay sinir ağı algoritmaları, oyun teorisi, çok kriterli/ölçütlü karar verme (ÇKKV) vb. yöntemlerden oluşmaktadır. Geleneksel yöntemlerin yanı sıra son yıllarda hızla büyüyen bilgisayar tabanlı yapay zekâ çalışmaları/uygulamaları da şahıslara ve işletmelere karar verme konusunda yardımcı olmayı sürdürmektedir. ÇKKV yöntemlerinde gerçek hayat problemlerinin daha iyi tanımlanabilmesi ve belirsizlik durumunun ortadan kaldırılabilmesi için bulanık (fuzzy) sayılar yaklaşımı kullanılmaktadır. Bu çalışmada geleneksel bulanık yaklaşım yerine, literatürde özellikle ÇKKV problemlerinin çözümünde son 4 yılda kullanılmaya başlanan q-Rung Orthopair Fuzzy (q-ROF) yaklaşımıyla veri merkezi (data center) yer seçim problemi ele alınacak olup, kapsamlı bir literatür araştırması da yapılacaktır.  Yapılan araştırmalar sonucunda q-ROF’ların ÇKKV problemlerinde kullanımıyla ilgili detaylı bir literatür araştırması olmadığı görülmüştür. Çalışmanın ilk kısmını bu literatür araştırması oluşturacaktır. Ardından çalışmanın ikinci kısmında Türkiye’deki büyük ölçekli kayak merkezleri dikkate alınarak bu merkezlerin civarına yapılması muhtemel bir veri merkezinin yer seçim problemi ele alınacaktır. Kayak merkezleri doğal olarak yüksek rakımlı yerlerde olmaktadır. Veri merkezi gibi enerji ihtiyacının (sunucuların soğutulması amacıyla) çok fazla olduğu yatırımların yüksek rakımlı yerlerde yapılması ve enerji tüketimlerinin düşürülmesi çevre ve sürdürülebilirlik açısından önemlidir. Bu problemde Türkiye’de bulunan kayak merkezleri (Palandöken, Erciyes, Uludağ, Kartalkaya, vb.) problemin alternatiflerini, bu kayak merkezlerinin özellikleri (rakım, ulaşılabilirlik, yetişmiş insan gücü, yıllık ortalama hava sıcaklığı, karlı gün sayısı, nem durumu, vb.) ise kriter/özellikleri oluşturacaktır.