Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 1002 - Hızlı Destek Programı, 2023 - 2024
Biyolojik süreçlerde önemli rol oynayan porfirin bileşikleri yapay fotosentez, boya duyarlı güneş pilleri, katalizör ve sensör uygulamaları, fotodinamik terapi gibi pek çok uygulama alanına ilham kaynağı olmuştur. Porfirin kimyasındaki son uygulamalar incelendiğinde porfirinlere göre üstün özellikler barındıran porfirin türevlerinin ağırlık kazandığı görülmektedir.
Projenin ilk basamağı porfirin ve türevlerinin sentezinde yapı taşı olarak bilinen mezo-sübstitüe tripiran bileşiklerinin sentezini içermektedir. İkinci basamakta sentezlenen tripiranların formillenmesiyle mono-formil tripiran bileşikleri sentezlenerek yapıları spektroskopik tekniklerle aydınlatılmıştır. Projenin son basamağında mono-formil tripiran bileşiklerinin kullanılmasıyla genişletilmiş porfirin türevi olan heksafirin yapılarının sentezlenme çalışmaları yürütülmüştür.
Proje, sentezi gerçekleştirilecek yeni mono-formil tripiran bileşiklerinin ilk defa porfirin kimyasında kullanılmasıyla genişletilmiş porfirin bileşiklerinin elde edilmesini amaçlamakla birlikte, gerçekleştirilen tepkimeler sonunda kararlılığı oldukça düşük mezo-pozisyonu serbest heksafirin türevlerinin elde edilemediği, tepkime ortamında asit katalizörlerinin varlığı ile pirolik yapıların düzenlenmesi sonucu özellikle elektron veren gruplarda A3 -tipi porfirin ürünlerinin oluştuğu tespit edilmiştir. Bu amaca yönelik olarak tepkime koşulları optimize edilmiştir. Elde edilen sonuçlar bu metodun farklı sübstiüentler ile genişletilmesi ile literatüre A3 -tipi porfirin bileşikleri için yeni bir sentetik metodun kazandırılması konusunda yüksek potansiyel içermektedir.