Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2016 - 2016
Giriş: Bası
yarası hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkilemesi, mortalite ve morbilite
oranlarını yükseltmesi ve sağlık bakım masraflarını artırması nedeniyle tüm
dünyada önemli bir sağlık bakım problemidir. Bası yarası prevelansı hemşirelik
bakım kalitesinin en önemli bir göstergelerinden birisidir.
Amaç: Bu
araştırmanın amacı, Erzurum il merkezinde bulunan hastanelerde yatarak tedavi
gören yetişkin hastalarda bası yarası prevelansının ve hasta ile ilişkili
risk faktörlerin belirlenmesidir.
Materyal Metot:
Çalışma kesitsel niteliktedir. Bu çalışmaya Erzurum il merkezinde bulunan 5
hastanede yatarak tedavi gören, 18 yaş ve üzeri, en az 24 saat önce hastaneye
yatışı yapılan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 832 hasta dahil edildi. Kadın
doğum, acil servis ve pediatri kliniklerindeki hastalar(bu kliniklerde bası
yarası gelişme olasılığının düşük olması nedeniyle) çalışma dışı bırakıldı.
Veriler toplanmasında, hastaların sosyo-demoğrafik ve klinik özeliklerini
tanımlamak amacıyla hazırlanan “Tanıtıcı Bilgi Formu”, bası yarası riskini belirlemek için “Braden
Risk Değerlendirme
Ölçeği”
kullanıldı. Bası yarası gelişen
hastaların bası yarası evresi The National Pressure Ulcer Advisory Panel
(NPUAP) nin sınıflamasına göre belirlendi. Araştırma nokta prevalans çalışması olarak
planlandığından araştırma verileri Ekim 2016 ayının ilk haftası her hastane
için belirlen faklı bir günde araştırmacılar ve anketörler aracılığıyla
toplandı.
Bulgular: Çalışmaya katılan
hastaların; %53.1’inin erkek, yaş ortalamalarının 56.62±17.95 olduğu,
%57.2’sinin dahili kliniklerde tedavi gördüğü, ortalama yatış sürelerinin ise
9.02±13.36 gün olduğu belirlendi. Hastaların bası yarası riski
değerlendirildiğinde %28’inin risk altında olduğu belirlendi. Genel bası yarası
prevelans oranı %12.7 olarak hesaplanmış olup, en yüksek prevelans oranın yoğun
bakımda (%35.3) olduğu saptandı. Bası yaralarının %48.3’ünün 1. derece bası
yarası olduğu ve en fazla etkilenen bölgenin sakral bölge(37.3) olduğu tespit edildi. Bası yarası oluşumunda etkili olan faktörleri ve
etki derecelerini saptamak amacıyla yapılan lojistik regresyon analizine göre,
hastanın yaşının, yatış süresinin,
inkontinas varlığının, albümin değerindeki problemin, Braden skorunun 17’nin
altında olması durumlarının etkili olduğu saptandı(p<0.05).
Sonuç: Bu çalışmada; bası yarası prevelans oranı%12.7 olarak hesaplanmış olup,
en yüksek prevelansın yoğun bakım kliniklerinde (%35.3) olduğu belirlendi.
Hastada bası yarası gelişiminde, hastanın
yaşının, yatış süresinin, inkontinas varlığının, albümin değerindeki
problemin, Braden skorunun 17’nin altında olması durumlarının etkili olduğu etkili olduğu tespit edildi.