Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dağdemir V. (Yürütücü), Kumbasaroğlu H.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2006 - 2008
Bu
çalışma, 2006 üretim döneminde Erzurum’da makine sahibi olan ve olmayan
işletmelerde ürün maliyetlerini hesaplayarak makine sahibi olmanın mı yoksa
kiralamanın mı karlı olduğunu belirlemek amacı ile yapılmıştır.
Çalışmada
materyal olarak, Erzurum ili; Merkez ilçe, Ilıca, Aşkale, Pasinler, Köprüköy ve
Horasan ilçelerine bağlı 30 köyde faaliyette bulunan çiftçilerle yapılan toplam
200 adet anket verileri kullanılmıştır. Ayrıca konu ile ilgili literatür, kamu
kuruluşlarından ve web sitelerinden elde edilen bilgiler de çalışmada materyal
olarak kullanılmıştır. Araştırmada işletmeler makine sahibi olan ve olmayan
şeklinde 2 gruba ayrılarak analize tabi tutulmuştur.
Çalışmada
yapılan analiz sonuçlarına göre makine sahibi olmanın makine kiralamadan daha
üstün olduğu belirlenmiştir. Maliyet hesabı yapılan on ürünün hepsinde makine
kullanan işletmelerin elde ettikleri gelir ile üretim masraflarının hepsini
karşıladığı ve kar elde ettikleri belirlenmiştir. Makine sahibi olmayan
işletmelerde ise değişen masraflar karşılanmış ama arpa, çavdar ve fiğ de
üretim masraflarının karşılanmadığı tespit edilmiştir. Her iki grupta da pay
eşitlikleri translog maliyet fonksiyonu kullanılarak, I. grup işletmelerde işgücü,
arazi, gübre, yakıt, II. Grup işletmelerde işgücü, arazi, gübre ve makine
kirası için fiyat, çapraz ve Morishima teknik ikame esneklikleri elde
edilmiştir. Model çözümleri Görünüşte İlgisiz Regresyon (SUR) ile
gerçekleştirilmiştir.
Sonuç
olarak, makine sahibi olmanın karlı olduğu ve devlet desteği alındıktan sonra
elde edilen gelirin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Çiftçilere makine
sahibi olmanın kiralamadan daha karlı olduğunu ve devletin alet-makine satın alırken
verdiği destekler hakkında bilgi verilmelidir.