Okul Öncesi Çocukların Tiyatral Maske İle Duygularını İfade Etme Becerisi Kazanması


Özhancı E.

TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2025 - 2026

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Destek Programı: 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı
  • Başlama Tarihi: Nisan 2025
  • Bitiş Tarihi: Mart 2026

Proje Özeti

İlk çağlardan bu yana insan, dış dünya ve diğer insanlar ile iletişim kurmanın çeşitli yollarını bulmuştur. İlkel insan için iletişim sağlamanın bir yolu da ritüel olmuştur. İnancını, korkusunu, duygularını aktarmak için topluluk içinde herkesin katılımıyla gerçekleştirilen bu ritüellerde maskeler, makyajlar ve çeşitli kostümler kullanılmıştır. Özellikle kullanılan maskeler, doğaüstü varlıkları temsil etmek ve duygu durumunu aktarmak için önemlidir. Sonraki dönemlerde maske artık tiyatral bir malzeme olarak sahnedeki yerini almış, Antik Yunan başta olmak üzere birçok tiyatro oyununda karakterin duygusunu aktarma görevi üstlenmiştir. Çağlar boyunca, Uzak Doğu’dan Asya’ya, Avrupa’dan Amerika’ya dünyanın hemen her yerinde maskenin ifadeyi aktarmak için kullanıldığı arkeolojik kazılarda bulunan kanıtlarla ispat edilmiştir. İnsan duygularını aktarabilmeyi bebeklikten itibaren öğrenmeye başlar. Bunu yaparken türlü yüz ifadeleri kullanmayı öğrenerek hayatına geçirebilir. Çocukluk dönemindeki sosyal çevre, eğitim ve benzeri birçok faktör kişisel gelişime etki eder. Bu da bireyi çocuk yaştan itibaren sosyalleştiren bilgi ve becerilerini geliştiren bir olgudur. Günümüzde kitle iletişim araçlarının çokluğu ve dijital mecraların hayatımızdaki yoğunluğu insanları daha içe dönük ve sanal iletişime yatkın hale getirmiştir. Çocukların da bundan yoğun bir biçimde etkilendiği düşünülürse iletişim becerileri ve ifade aktarımları yetersiz kalmaktadır. Özellikle çocukluk döneminin ilk 6 yılı bilişsel ve motor becerilerin en çok geliştiği dönemlerdir. Okul öncesi döneme tekabül eden bu çağdaki çocukların ifade yeteneklerini geliştirmek amaçlı planlanan projede, çocukların hem el becerileri hem yaratıcılıkları hem de sosyalleşme yetileri desteklenecektir. Proje, okul öncesi dönemdeki çocukların başta ailelerinden ve sosyal çevrelerinden edindikleri iletişim yöntemlerine ek olarak, tiyatral olanakları barındıran maskenin de bir duygu aktarımı aracı olarak tanımlanıp deneyimlenmesini sağlayacaktır. Hem tiyatro sanatını hem ifade yetisini hem de duygularını aktarmayı öğreneceklerdir. Erzurum Atatürk Üniversitesi, GSF, Sahne Tasarımı Bölümü öğrencilerinin gerçekleştireceği projede okul öncesi çocukların maskeyi keşfetmesi sağlanacaktır. Maskeler seçilen uygulama grubu ile gerçekleştirilerek çıkan ürünler sahne üzerinde kullanılarak çocukların kendilerini başarılı ve bir sonuca ulaşmış olarak gururlu hissetmeleri sağlanacaktır.