Antidiyabetik Amaçla Geleneksel Kullanımı Olan Elaeagnus Angustifolia L. Ve Paliurus Spina-Christi Miller Bitkilerinden Etkiden Sorumlu Maddelerin Biyoaktivite Yönlendirmeli İzolasyonu Ve Karakterizasyonu

TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2020

Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
Başlama Tarihi: Ocak 2018
Bitiş Tarihi: Şubat 2020

Proje Özeti

Bu proje kapsamında, geleneksel olarak halk tıbbında antidiyabetik olarak kullanılan Elaeagnus angustifolia L. bitkisinin yaprakları ve Paliurus spina-christi Miller bitkisinin meyveleri toplanmış, uygun şartlarda kurutulmuş ve toz edilerek % 70’lik metanol ekstreleri hazırlanmıştır. Ardından, ana ekstrelerden farklı polaritedeki çözücülerle (n-hekzan, diklorometan, etil asetat ve n-butanol) alt ekstreleri hazırlanarak, ekstrelerin in vitro α-glukozidaz ve α-amilaz inhibitör etkileri tespit edilmiştir. E. angustifolia yapraklarının etil asetat ekstresi 0.0912 mg/ml IC₅₀ değeriyle, P. spina-christi meyvelerinin n-hekzan ekstresi 0.4502 mg/ml, kloroform ekstresi 0.7971 mg/ml IC₅₀ değerleriyle akarbozdan (IC₅₀= 4.0129 mg/ml) çok daha güçlü α-glukozidaz inhibitör etki göstermiştir. α-Glukozidaz inhibitör aktivite tayininde en etkili olduğu görülen bu alt ekstrelerden kromatografik yöntemlerle yapılan izolasyon sonucunda; E. angustifolia’nın etil asetat ekstresinden 8 flavonol glikoziti; EAE-1: Kemferol-3-O-(6''-trans-p-kumaroil)-β-D-glukopiranozit, EAE-2: İzoramnetin-3-O-β-D-galaktopiranozil-7-O-[2,6-dimetil-6-hidroksi-2,7-oktadienoil-(1→4)]-α-L-ramnopiranozit, EAE-3b: İzoramnetin-3-O-β-D-galaktopiranozit, EAE-4: Kemferol-3-O-β-D-glukopiranozit, EAE-5: İzoramnetin-3-O-α-L-ramnopiranozil-(1→6)-β-D-galaktopiranozit-7-O-[2,6-dimetil-6-hidroksi-2,7-oktadienoil-(1→3)]-α-L-ramnopiranozit, EAE-6: İzoramnetin-3-O-[6'''-O-trans-feruloil-β-D-galaktopiranozil-(1→2)]-β-D-glukopiranozit-7-O-[2,6-dimetil-6-hidroksi-2,7-oktadienoil-(1→3)]-α-L-ramnopiranozit, EAE-7: İzoramnetin-3-O-[β-D-galaktopiranozil-(1→2)-β-D-glukopiranozil(1→2)]-β-D-glukopiranozil-7-O-[2,6-dimetil-6-hidroksi-2,7-oktadienoil-(1→2)]-β-D-galaktopiranozil-(1→3)-α-L-ramnopiranozit ve n-butanol ekstresinden 1 flavonol glikoziti; EAB-1: İzoramnetin-3-O-β-D-galaktopiranozil-7-O-α-L-ramnopiranozit; P.spina christi’nin n-hekzan ve kloroform ekstrelerinden 3 triterpen PSC-1: Lupeol, PSC-3a: Betulinik asit, PSC-3b: Betulin; 1 sterol PSC-2: β-Sitosterol elde edilmiştir. Elde edilen bileşiklerin yapıları 1D ve 2D NMR ve Kütle spektroskopi yöntemleri kullanılarak aydınlatılmıştır.

Bu bileşiklerin α-glukozidaz ve α-amilaz inhibitör etkileri moleküler docking yöntemi ile incelenmiş, bağlanma enerjileri hesaplanmış ve antidiyabetik etkileri in vitro yöntemlerle tayin edilmiştir. α-Glukozidaz inhibisyonunda, akarboza (IC₅₀ = 4.0129 mg/ml) karşı; E. angustifolia’nın etkili bileşiği 1.263 mg/ml IC₅₀ değeriyle kemferol-3-O-(6''-trans-p-kumaroil)-β-D-glukopiranozit (EAE-1), P.spina christi’nin etkili bileşiği 0.111 IC₅₀ değeriyle betulin ve betulinik asit karışımı olmuştur.

Her bitkinin etkiden sorumlu olabilecek maddelerinin ana ekstrelerdeki miktarları HPLC ile belirlenmiştir. Sonuç olarak, halk arasında antidiyabetik amaçla kullanılan bitkilerden bu iki türün etkisi bilimsel olarak valide edilmiş, etkili maddeler tespit edilmiştir.