Kayakla Atlama Sporcularının Performansının Artırılması Amacıyla Sanal Gerçeklik Destekli Bir Antrenman Yaklaşımının Geliştirilmesi


Bedir D.(Yürütücü), Şıktar E., Kıyıcı F., Akın A., Vangölü S. Y., Ağduman F., et al.

TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2024

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Mart 2022
  • Bitiş Tarihi: Mart 2024

Proje Özeti

Kayakla atlama, çeşitli yüksekliklere sahip dik bir rampadan aşağı kayarak, mümkün olduğunca yükseğe atlama ve ardından düşmeden yumuşak bir biçimde en uzak noktaya inme evrelerini içeren olimpik bir spordur. Kış olimpiyatlarında en ilgi çekici branş olma özelliğini taşıyan kayakla atlama alanında, araştırmacılar son yıllarda sporcularının performanslarını arttıracak yöntem ve teknikler üzerine daha fazla odaklanmaya başlamıştır. Kayakla atlama sporcularının performansını arttırmanın en etkili yolu, yeterince tekrar yapabilecekleri antrenman ortamına erişebilmeleri ve farklı rampalardan kayakla atlama yaparak motor becerileri ve zihinsel kontrolü mükemmelleştirmeleridir. Fakat kayakla atlama antrenmanlarında hazırlık süresinin uzun olması, uçuş ve iniş aşamalarının yüksek sakatlık riski oluşturması gibi sebeplerle sporcuların bol tekrar yapması zorlaşmaktadır. Her ne kadar bu tekrar problemini çözmek amacıyla bazı yaklaşımlar geliştirilmiş olsa da bu yaklaşımların önemli sınırlılıkları bulunmaktadır. Bu bağlamda, sanal gerçeklik destekli simülasyon ortamları, gerçek dünyada oluşturulması zor veya tehlikeli olan eğitim ortamlarında motor becerilerin geliştirilmesinde başka alanlarda oldukça ümit vaat edici olmuştur. Bu projenin temel amacı sanal gerçeklik teknolojisi ile oluşturulacak simülatör kullanımı ile kayakla atlama sporcularının V stili ve telemark tekniklerini geliştirmelerine katkı sağlamak ve tasarlanacak sanal gerçeklik destekli antrenmanın mesafe ve teknik puan performanslarına olan etkisini, standard antrenman protokolü ile karşılaştırarak incelemektir. Projenin alt amaçları ise i) kayakla atlama sporcuları için üç boyutlu ortamda antrenman yapabilecekleri, var olma ve daldırma hislerini harekete geçirecek sanal gerçeklik destekli bir kayakla atlama simülatörü oluşturmak ve ii) kayakla atlama esnasında beyin hemodinamiklerini giyilebilir optik sensörler ile tespit ederek bu beyin aktivasyon dinamiklerini sanal gerçeklik ortamında yapmış oldukları antrenman sırasındaki hemodinamiklerle karşılaştırmaktır. Ülkemizdeki sporcuların kayakla atlamada performansa en çok etki eden iki tekniği (V stili ve telemark tekniği) sanal gerçeklik destekli antrenman ortamlarında mükemmelleştirmesiyle uluslararası arenada rakiplerine önemli üstünlük sağlayacakları düşünülmektedir