Liken Asitlerinin İnsan Akciğer ve Karaciğer Kanser Hücre Hatları Üzerine Tiyoredoksin Redüktaz Hedefli Antikanser Etkisinin Gen ve Protein Seviyesinde Araştırılması

TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2021

Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
Başlama Tarihi: Ekim 2019
Bitiş Tarihi: Ocak 2021

Proje Özeti

Kanser insan bağışıklık sistemini bozma, dokuları tahrip etme, ilaçlara direnç gösterme ve vücutta yayılma gibi çeşitli özellikleri içeren kompleks bir hastalıktır. Kanser kardiyovasküler hastalıklardan sonra en sık görülen ikinci ölüm nedenidir. Kanserden kaynaklı ölüm oranlarının daha yüksek olması, bilim insanlarının ve kuruluşların bu konuya daha fazla ilgi göstermesine yol açmıştır.

2018 yılında yayınlanan çalışmamızda, bazı liken asitlerinin (difraktaik, evernik, lobarik, lekanorik ve vulpinik asit), özellikle de lekanorik ve vulpinik asidin, sıçan akciğerinden saflaştırılan TrxR enzimi üzerine inhibe edici etkisinin ticari antikanser ilaçları olan sisplatin ve doksorubisinden daha güçlü olduğu gösterilmiştir. Ancak, bu liken asitlerinin sadece proliferasyon etkisine bakılarak kemoterapötik ajan olarak kullanılabileceğini gösteren az sayıda çalışma vardır. Ayrıca, akciğer ve karaciğer kanser hücreleri üzerine lobarik asidin antikanser etkisi üzerine çalışma yoktur. Literatürde, tiyoredoksin redüktaz ve liken asitlerin antikanser etkisi arasındaki ilişki üzerine yapılan çalışmaların bulunmaması gerçeği, projeyi özgün kılmaktadır.

DNA sentezi/onarımı, anjiyogenez gibi birçok hücresel olayda hayati fonksiyonlara sahip olan Tiyoredoksin Redüktaz (TRXR), akciğer ve karaciğer gibi birçok agresif tümör tipinde aşırı derecede eksprese edildiği için, kanser çalışmalarında seçici bir markır olarak kullanılır. Bu projenin amacı, yukarıda belirtilen liken asitlerinin insan akciğer ve karaciğer kanseri hücreleri üzerindeki antikanser etkisini detaylı şekilde araştırmak ve bu etkinin TRXR aracılığıyla olup olmadığını hem moleküler hem de protein seviyelerinde incelemektir. Bu amaçla, (i) Farklı konsantrasyonlarda liken asitleri (difraktaik, evernik, lobarik, lekanorik ve vulpinik asit) ile muamele edilen insan akciğer (A-549) ve karaciğer (HepG2) kanser hücrelerinde Hücre Proliferasyon Testi (XTT Testi) yapılacaktır, (ii) Liken asitlerinin her iki kanser hücre hattında zaman bağımlı olarak (24 ve 48 saat) inkübe edilmesiyle apoptoz, invazyon ve migrasyon testleri yapılacaktır, (iii) Liken asitlerinin apoptotik yolak genleri olan BAX, BCL-2 ve P53’ün kantitatif ekspresyonu üzerine etkileri her iki kanser hücre hattında incelenecektir, (iv) Her iki kanser hücre hattının liken asitleriye inkübasyonu durumunda TRXR'nin kantitatif gen ve protein ekspresyonu araştırılacaktır, (v) TRXR enziminin spesifik aktivitesi, her iki kanser hücre hattının liken asitleriyle inkübasyonundan sonra incelenecektir.

Bu projeden elde edilen veriler, akciğer ve karaciğer kanser terapilerinde kemoterapötik ajan olarak kullanılabilecek aday moleküllerin keşfedilmesine yol açacaktır. Bu proje, özgün yüksek lisans tezi hazırlanmasına, yeni hipotezlerin oluşturulmasına, nitelikli bilim insanlarının yetiştirilmesine ve yüksek kaliteli uluslararası yayınların yapılmasına katkıda bulunabilir.