Hesabî Yargı


AVCİ M. A. (Yürütücü)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Ağustos 2022
  • Bitiş Tarihi: Ekim 2024

Proje Özeti

Bu çalışma, Sayıştay’ın yargısal işlevine “Hesabî Yargı” kavramı ile yeni bir bakış açısı kazandırmayı ve bu yargı benzeri faaliyetin yeniden yapılandırılmasına yönelik tavsiyeler geliştirmeyi amaçlayan nitel bir temel araştırma projesidir. Projenin özgünlüğü; yaygın olarak kullanılan “Sayıştay Yargısı” veya “Malî Yargı” benzeri kavramlar yerine, Sayıştay’ın denetim ve yargılama işlevlerini daha doğru ve kapsamlı bir şekilde ifade ettiği savıyla “Hesabî Yargı” teriminin kullanılmasını önermesidir. Proje; Türk Sayıştayı itibarıyla ilga ve mer’i mevzuat, basılı ve elektronik kitap, dergi ve makaleler ile ilgili yargı kararlarından, ülke (Fransız, İtalyan, İspanyol ve Belçika) uygulamaları itibarıyla hesabî yargıya yönelik mer’i mevzuattan istifade edilerek sonuçlandırılmıştır. Proje kapsamında, hesabî yargının Türkiye’deki anayasal, hukuki ve kurumsal statüsü incelenmiş; bu yargı benzeri faaliyetin ülke örnekleri itibarıyla yeniden yapılandırılmasına yönelik tavsiyeler geliştirilmiştir. Bu yönüyle araştırmada, Sayıştay’ın yargısal işlevi hem iç hukuktaki mevzuat ve doktrin çerçevesinde hem de uluslararası düzeyde karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Araştırmaya konu tüm ülke yüksek denetim kuruluşlarının anayasal statüleri, yargılama işlevleri, teşkilat yapıları, Fransız ve İtalyan uygulaması bakımından bölgesel hesap daireleri ve dereceli yargı sistemleri araştırılmış; bu tecrübelerin Türkiye’ye uyarlanabilirliği tartışılmıştır. Sonuç olarak; Türk uygulaması bakımından, adlî ve idarî yargıda olduğu gibi dereceli yargı sisteminin ihdası için hesabî yargı sisteminin yeniden yapılandırılmasına, bu yeniden yapılandırmada bölgesel ve yerel hesap dairelerinin (Sayıştayların) teşkilatlandırılmasına, hesabî yargı için uluslararası standartlara uygun ve ülke tecrübelerinden istifade edilecek şekilde bir usul kanunun hazırlanmasına yönelik öneriler getirilmiştir.