Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sulukan E. (Yürütücü), Köktürk M.
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2023 - 2025
Küresel ısınma ve ayrım gözetmeksizin pestisit kullanımı herkes için kayda değer bir endişe kaynağıdır. İklim değişikliği ve küresel ısınmanın etkilerinin daha da hissedilir olmaya başladığı günümüzde bu sıcaklık artışının Dünya'nın iklim sisteminde neden olduğu değişiklikleri ve ekosistem üzerindeki etkilerini araştırmak için bilimsel çalışmalar devam etmektedir. Sonuçlar çoğunlukla iklim değişikliğinin ekosistemler üzerine olumsuz sonuçları olma olasılığının arttığını göstermekle beraber 1.5 °C eşiğinin üzerindeki ısınmanın küresel ölçekte tüm ekosistemler üzerinde yıkıcı etkileri olabileceğini bildiriyor. Bu bağlamda yıkıcılığın boyutunu daha net tahmin edebilmek için düşük sıcaklık farklılıklarının canlılar üzerindeki etkilerinin araştırılması önemli olacaktır. Sunulan projenin amacı; küresel ısınmadaki sıcaklık artış değerleri dikkate alındığında, 0.5 °C?lik sıcaklık artışlarında deltametrin?in bir model organizma olan zebra balıkları üzerinde çeşitli davranışsal, histopatolojik, metabolomik ve biyokimyasal analizlerle etkilerini incelemektir. Yapılan araştırmalarda, 0.5 °C?lik sıcaklık farklarıyla yapılan çalışmaya rastlanmamış olması projemize özgünlük katmaktadır. Ayrıca bu sıcaklık artışlarının zebra balıklarında doku bazlı metabolik ve biyokimyasal yolakları nasıl etkileyeceği tespit edilmeye çalışılacaktır.
Bu amaçla; yetişkin zebra balıkları 28.5 ? 29.0 ? 29.5 ? 30.0 °C?lik dört farklı sıcaklıkta 0.25 ppb ve 1 ppb dozlarında 96 saatlik deltametrin maruziyetine bırakılacaktır. Maruziyet süresinin sonunda yetişkin balıklarda anksiyete ve sirkadiyen ritim davranış analizleri yapılacaktır. Daha sonra bu balıklardan alınan beyin örneklerinde histopatolojik, metabolomik ve biyokimyasal analizler yapılacaktır. Çalışma detoksifikasyon sürecinin de değerlendirilebileceği şekilde tasarlanmıştır. Balıklar 96 saat deltametrine maruz kaldıktan sonra balıkların bir kısmı deltametrin içermeyen ve aynı sıcaklık şartlarında 10 gün süre ile bekletileceklerdir. Bu süre zarfında 0.5 °C?lik sıcaklık değişimlerinin detoksifikasyon sürecine etkisi incelenebilecektir. Küresel ısınmanın sucul organizmalar üzerindeki etkilerinin daha doğru ve hassas bir şekilde değerlendirilebilmesi adına çalışılacak düşük sıcaklık farklarının önemli olduğu kanaatindeyiz. Yapacağımız bu çalışma ile benzer konularda araştırma yapacak olan bilim insanlarına bir yol göstermek ve pestisitlerin kullanımı konusunda toplumsal bilinci ve duyarlılığı artırmak projemizin en önemli hedeflerinden biridir.
Mevcut proje önerisinde de sunulduğu gibi tez çalışmamızda da davranış analizleri ve metabolomik analizler yapılmıştır. Önerilen araştırmada da benzer konular üzerinde çalışmalar yapılacak olması bu alandaki yetkinliğin artırılması ve bu konu üzerinde daha detaylı çalışmalar için bir ön adım olacaktır. Proje danışmanı Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Biyotıp ve Genom Merkezin?de çalışmalar yürütmektedir. Zebra balığı embriyoları ile 3 yıldır farklı zamanlarda yaptığı çalışmaları uluslararası dergilerde yayınlanmış ve uluslararası kongrelerde sunulmuştur. Dr. Köktürk danışmanlığında yapılacak mevcut çalışma ile Iğdır Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi arasında ortak çalışmaların yapılabilebileceği ve literatüre önemli katkılar sağlanabileceği düşünülmektedir. Yeni gelişmekte olan bir üniversite olan Iğdır Üniversitesi?nin işbirliği yapacağı büyük üniversiteler ile çok daha hızlı yol alabileceği düşünülmektedir. Bu proje ile Iğdır Üniversitesi başka üniversitelerde eğitim almış öğrencilere kendi bünyesinde çalışma fırsatı sunarak hem laboratuvarlarını hem öğretim üyelerini çok daha aktif hale getirebilecektir. Bu projenin daha başka projelere öncü nitelik taşıyacağı da düşünülmektedir.