Akademik Veri Yönetim Sistemi
Serçeoğlu N. (Yürütücü), Selçuk G. N., Korkmaz O. E., Başar B., Çakır M., Şimşek F., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Gıda ve gastronomi alanında tüketici davranışlarını incelemek için nörobilimsel tekniklerin kullanımına artan bir ilgi vardır. Nörobilimin gastronomi ile bağlantısı sonucu nörogastronomi kavramı ortaya çıkmıştır. Nörogastronomi, insan beyninin lezzet algısını nasıl şekillendirdiği üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu noktada her duyunun lezzet üzerinde etkili olduğu ifade edilebilir. Hizmet sektörü içerisinde yer alan yiyecek-içecek işletmelerinde üretilen ürünlere yönelik açık veya bilinçli geri dönüşler, tüketicilerin gösterdikleri tutum ve davranışlarıyla ya da gerçek düşünceleriyle tutarsızlık gösterebilir. Ancak yiyecek içecek işletmeleri menülerinde hâlihazırda beğenilen ve tercih edilen yemeklerin ve içeceklerin dışında yöresel yemek ve içeceklerden oluşan gastronomik unsurların da lezzet noktasında yarattığı etkinin duyularımız tarafından nasıl algılandığı nörobilim teknikleri aracılığıyla somut verilere oturtularak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu noktada yöresel yemeklerin günümüzde tercih edilebilirlik oranının düşük olması sorunu karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda nörobilim tekniklerinden yararlanarak lezzetin somut hale getirilmesi ve yöresel yemeklerin gastronomi turizmindeki öneminin vurgulanması gerekmektedir. Yöresel mutfakların ulusal ve uluslararası platformlarda etkili ve verimli bir şekilde tanıtılması için öncelikle bu yemeklerin en beğenilecek halleriyle restoran menülerinde yer alması gerekmektedir. Dolayısıyla önerilen projede Erzurum’un yöresel mutfak unsurlarının nörobilimden faydalanılarak nörogastronomi kapsamında değerlendirilmesi planlanmaktadır. Bu kapsamda önerilen bu projenin temel amacı, Erzurum ilinin yöresel mutfağına ait olup fazla tanınmayan yemek ve içeceklerin görsel ve içerik özellikleri bakımından tüketici üzerinde nasıl bir etki yarattığını tespit ederek bu yemek ve içecekleri tüketicilerin kullanımına en uygun olacak şekilde pazarlanabilir hale getirmeyi sağlamak olarak belirlenmiştir. Projenin gerçekleştirilebilmesi için nitel ve nitel araştırma yöntemlerine başvurulacaktır. Daha önce Erzurum iline ait yöresel yemekler ve içeceklerin envanteri çıkarılmış ve uygulama esnasında yapılacak yemek ve içecekler belirlenmiştir. Bu yemekler gönüllü olarak seçilecek deneklere tattırılacaktır. Tadım öncesinde ve sonrasında yarı yapılandırılmış görüşme sorularına cevap vermeleri sağlanacak ve tadım esnasında nörobilim ölçümlerinden EEG (Beyin Çizgesi Yöntemi), GSR (Deri İletkenliği) ve Eye Tracking (Göz Takip) tekniklerinden oluşan nörobilim testleri ile ölçümler yapılacaktır. Bu yolla elde edilen veriler ilgili cihaz ve yazılımlar aracılığıyla gerekli analizlere tabi tutulduktan sonra, bireylerin lezzet algıları bir takım sayısal ve istatistiki değerlerle somutlaştırılmış olacaktır. Çalışma sonunda ulaşılan veri ve bilgiler neticesinde deneklerin Erzurum ilinin az bilinir yöresel lezzetlerine yönelik bilişsel ve duygusal algıları ortaya koyularak, bu lezzetlerin pazarlanabilir hale gelebilmesi için öneriler sunulacaktır. Projenin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla 11.kalkınma planı hedefleri ve politikaları çerçevesinde kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması, kültürel zenginlik ve çeşitliliğin korunması, kadın istihdamı, kırsal kalkınma, gastronomi turizminin gelişimi, sürdürülebilir tarım, bölgesel ve kırsal gelir dağılımının dengelenmesi, gıda sektöründe yeni girişim alanlarının oluşması ve mevcuttaki konaklama ve yiyecek - içecek işletmelerinin ürün çeşitliliğinin artması, gıda güvenliği gibi toplumsal/kültürel etki, ekonomik etki ve ulusal güvenlik etkisi gibi yaygın etkilerin gerçeklemesi öngörülmektedir.