KAYA A. (Yürütücü), ERTEN K., MACİT M., KAYA H., SEZMİŞ G.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2021
Fabrika siyah çay (Camellia sinensis) atığı (SÇA), yonca (Medicago Sativa), korunga (Onobrychis sativa) ve ak üçgül (Trifolium repens)’ün kimyasal kompozsiyonu, in vitro toplam gaz (TG) ve metan gazı (MG) üretimi, performans parametreleri (organik madde sindirimi (OMS), metabolik enerji (ME) ve net enerji laktasyon (NEL)), nisbi yem ve kalite indeksi değerleri ile in vitro fermentasyonda oluşan uçucu yağ asidi oranlarının belirlenmesi amacıyla yürütülen çalışmada, baklagil yem örnekleri Atatürk Üniversitesi Bitkisel Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü’nden, SÇA ise Rize ili merkez ilçesinde faaliyet gösteren çay işletmelerinden temin edilmiştir. Gaz ölçümü inkübasyonun 24. saatinde yapılmıştır. Yemler arasında kimyasal kompozisyon bakımından önemli farklılıklar belirlenmiştir (P<0,05). Besin maddeleri bileşimi ile gaz üretimi arasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur (P<0.05). Toplam gaz ve metan üretimi 42,84-59,04 ml/200 mg KM ve 6,88-8,46 ml, mikrobiyal protein üretimi (MPÜ) 108,49-154,03 mg/ml, sindirilebilir organik madde (OMS) %40,71-66,72, metabolik enerji (ME) 7,01-11,13 MJ/kg KM, net enerji laktasyon (NEL) 3,87-6,99 MJ/kg KM, nispi yem değeri (NYD) 118,61-95,58, nispi yem kalitesi (NYK) 81,19-120,98 ve gerçek sindirilebilir organik madde değerleri (GSOM) %95,26-98,65 arasında değişmiştir. Baklagil kuru otları için tespit edilen asetik asit, propiyonik asit, bütirik asit ve TUYA değerleri mmol/L olarak sırasıyla 52,36-57,00, 13,46-17,20, 9,79-12,43 ve 79,71-89,05 arasında değişmiştir. Baklagil yem bitkileri siyah çay atığına göre daha yüksek AA, PA, BA ve TUYA miktarına sahip olmuştur. Fakat yüzde olarak mukayese edildiğinde siyah çay atığı için belirlenen asetik asit oranı, baklagil yem bitkileri için tespit edilen asetik asit oranlarından daha yüksek olurken, propiyonik asit oranı korunga ve üçgül için belirlenen oranlarla, bütirik asit oranı ise yonca için hesaplanan bütirik asit oranıyla benzer bulunmuştur. Sonuç olarak, mevcut çalışmadan elde edilen bulgular siyah çay atığının kaliteli kaba yemlerle birlikte ruminant rasyonlarında kullanılabileceğini göstermiştir.