Akademik Veri Yönetim Sistemi
Önal B. (Yürütücü), Karataş E., Yüce Kahraman Ç.
TÜSEB A Grubu Acil AR-GE Projesi, 2025 - 2026
Daimi matür dişlerde pulpanın çürükle ekspoze olması sonucunda seçilecek tedavi günümüzde halen tartışılmaktadır.Pulpanın savunma mekanizmasını muhafaza etmesi ve yeni dentin oluşumu sağlaması nedeniyle periapikal inflamasyon göstermeyen geri dönüşümlü veya geri dönüşümsüz pulpitisli hastalarda vital pulpa tedavisi önerilmektedir.Vital pulpa tedavisinin başarısı;yaş,ekspoze alanın büyüklüğü,kalan diş yapısı miktarı,vitalite testlerine yanıt gibi faktörlere bağlıdır.Ayrıca,hastaların genetik yapısının bu tedavinin başarısını etkilediği bilinmektedir.Genetik yapıdaki bu farklılıklar bireylerin DNA dizisinde %1 veya daha yüksek frekansta meydana gelen polimorfizmlerden kaynaklanabilir.Tek nükleotid polimorfizmleri(SNP),insan genomundaki her 1000 baz çiftinde ortaya çıktığı düşünülen ve en yaygın görülen polimorfizm türüdür.İnflamasyon oluşum yollarını ve doku remodelingini etkileyen matriks metalloproteinazlar(MMP),metalloproteinaz doku inhibitörleri(TIMP),tümör nekroz faktör-α(TNF-α),kemik morfojenik proteinleri(BMP)vital pulpa tedavilerinin başarısını etkileyebilmektedir.MMP,inflamasyon derecesiyle ve pulpal dokuların yıkımıyla ilişkilidir.İmmün yanıtın oluşturulması ile dentin matriksi ve sekonder dentin oluşumunda önemli rol oynamaktadır.Endojen olarak salgılanan metalloproteinaz doku inhibitörleri tarafından inhibe edilmektedir.MMP ve TIMP genlerindeki polimorfizm sonucunda hastaların pulpal doku yıkımına karşı duyarlılığı artmaktadır.MMP-9 inflame pulpal dokuda doku degradasyonunu sağlamaktadır.TNF-α,bir pro-inflamatuar sitokindir.Pulpada TNF-α seviyelerinin yükselmesi,pulpal hücrelerin MMP üretmesine sebep olarak inflamatuar reaksiyonları başlatmaktadır.BMP,olgun osteoprogenitör hücrelerin osteoblastlara dönüşümünü sağlayan bir büyüme faktörü ailesidir.Özellikle BMP-4 faktörü,dentin formasyonunun başlatılmasını sağlamaktadır.Bu nedenle,belirtilen inflamatuar mediatör ve büyüme faktörlerini kodlayan genlerde görülen SNP’lerin de vital pulpa tedavisinin başarısını etkileyebileceği düşünülmektedir.Planladığımız projede;periapikal radyolusensisi bulunmayan,vitalite testlerine pozitif cevap veren,geri dönüşümlü veya geri dönüşümsüz pulpitis teşhisi konulmuş dişlere vital pulpa tedavisi uygulanacaktır.Dahil edilen hastalardan Eppendorf tüplerinde tükürük örneği alınacaktır.Lokal anestezi yapıldıktan sonra diş rubber-dam ile izole edilecek ve aeratör ile sert dentine ulaşana kadar çürük temizlenecektir.Ekspoze pulpanın kanaması 30 saniye boyunca %2.5’lik NaOCl solüsyonu emdirilmiş pamuk peletle kontrol edilecektir.Kavitenin steril salinle irrigasyonundan sonra ekspoze alan Biodentine (Septodont,France)isimli kalsiyum silikat bazlı materyal ile örtülecektir.Materyal rezin modifiye cam iyonomer simanla kapatılacak ve daimi restorasyonu yapılacaktır.Tedavinin ardından hastalar 12 aylık takip ile klinik ve radyografik olarak değerlendirilecektir.Alınan tükürük örneklerinden DNA izolasyonu yapılacak ve ilgili genlerdeki SNP’ler ile tedavi başarısı arasındaki ilişki belirlenecektir.