AR-GE LABORATUVARLARINDA VE YÜKSEK ZİRVELERDE KOZMİK IŞINLARIN TESPİTİ


GÜRBULAK B. (Executive), POLATOĞLU A., SARITAŞ S., KAVAZ E., GÜRBULAK B. B.

Project Supported by Higher Education Institutions, 2021 - 2022

  • Project Type: Project Supported by Higher Education Institutions
  • Begin Date: June 2021
  • End Date: July 2022

Project Abstract

Uzayın derinliklerinden (Güneş, süpernova patlamaları ve aktif galaktik çekirdekler) gelen oldukça yüksek enerjili proton ve helyum gibi parçacıklara kozmik ışınlar adı verilir. Kozmik ışınlar, son yıllarda en çok incelenen bilimsel çalışmalardan biridir. Birincil ve ikincil olmak üzere iki kısımda incelenirler. Birincil kozmik ışınlar üst atmosfere uzayın farklı bölgelerinden geldiği tahmin edilen yüksek enerjili yüklü parçacıklardır. %90 proton, %9 helyum ve %1 diğer parçacıklardan oluşurlar. Dünya atmosferine girdiklerinde karbon ve nitrojen gibi elementler ile etkileşimleri sonucu farklı atomaltı parçacıklara ayrışırlar ve bir yağmur veya ışın duş şeklinde Dünya’ya saçılırlar. Oluşan kozmik ışın duşları genellikle hadronik (pionlar, kaonlar, vb) ve elektromanyetik (elektron, pozitron, foton vb.) parçacıklardan oluşur ve ikincil kozmik ışınlar şeklinde adlandırılırlar. Deniz seviyesine kadar en çok ulaşan parçacık ise müonlardır. Müonların tespiti nötrino gibi diğer kozmik parçacıkların tespitine nazaran daha basit düzenekler gerektirir. En çok kullanılan yöntem sintilasyon detektörleri ile müonların yakalanmasıdır. Bu proje kapsamında kozmik ışınların özellikle de müonların akı oranları bir sintilasyon dedektörü ile tespit edilecek ve açıya bağlı akı değişimleri incelenerek analiz edilecektir.