Mine oluşumunda görev alan AMELX, ENAM ve AMBN gen polimorfizmlerinin ve çevresel risk faktörlerinin çürük etyolojisi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

---

ÖZAKAR N. (Yürütücü), DOĞAN H., ÖZDEMİR B.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2021

• Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
• Başlama Tarihi: Kasım 2019
• Bitiş Tarihi: Şubat 2021

Proje Özeti

Amaç: Diş çürüğü çevresel ve genetik risk faktörlerinin etkileşimi sonucu oluşan multifaktoriyel bir hastalıktır. Genetik faktörlerin çürük oluşumu üzerine etkisine dair güçlü kanıtlar olmasına rağmen gen polimorfizmleri ve çevresel risk faktörlerinin etkisi ile ilgili az sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmanın amacı; AMELX, ENAM VE AMBN gen polimorfizmlerinin, çevresel risk faktörlerinin ve bunların etkileşiminin erişkinlerdeki çürük etiyolojisi üzerine etkilerinin araştırılmasıdır. Materyal ve Metot:Yaş aralığı 20-60 olan ‘düşük çürük risk’ grubundaki (DMFT≤5) 59 birey ile ‘yüksek çürük risk’ grubundaki (DMFT≥14) 55 bireyin tükürük örneklerinden genomik DNA izolasyonu yapıldı. AMELX rs17878486, ENAM rs12640848, AMBN rs17733915 tek nükleotid polimorfizmlerinin dağıtımları Real-Time PCR yöntemi ile değerlendirildi. Çevresel risk faktörlerinden yaş, plak miktarı, diş hekimi ziyareti, diş fırçalama sıklığı ve süresi, florürülü macun, gargara ve diş ipi kullanımı, S.mutans ve laktobasil sayısı, ara öğün sayısı, günlük tüketilen şekerli içecek öğün sayısı ve sigara kullanımı incelendi. Konağa bağlı risk faktörlerinden ise tükürük akış hızı, tükürük pH, tükürük tamponlama kapasitesi, AMELX, ENAM ve AMBN genlerinin genotip ve alel dağılımı incelendi. Verilere Ki kare, bağımsız gruplara ait t testi ve lojistik regresyon testi uygulandı. İstatistiksel anlamlılık değeri p<0.05 olarak belirlendi. Bulgular: Çürük risk grupları arasında AMELX rs17878486, ENAM rs17733915, AMBN s12640848 gen polimorfizmleri açısından anlamlı farklılık bulunmadı. ( 2 test, p>0.05) Çevresel risk faktörü olarak değerlendirilen plak miktarı, tükürük mutans streptokokları sayısı, tükürük laktobasil sayısı, diş hekimi ziyareti, diş fırçalama süresi, florürlü macun ve garagara kullanımı, diş ipi kullanımı ile konağa ait risk faktörlerinden tükürük tamponlama kapasitesi ve tükürük ph’sı çalışılan bu hasta populasyonunda yüksek çürük riskli grup ile ilişkili bulundu. ( 2 test, p<0.05) Sonuç: Genotip ile çevresel risk faktörlerine göre ayarlanmış lojistik regresyon analizi sonucuna göre; DMFT artışına, yaş ve plak indeksi pozitif etkili iken gargara kullanımı negatif etkili olarak tespit edildi.( p<0.05) Anahtar Kelimeler: Diş çürüğü, AMELX, ENAM, AMBN, tek nükleotid polimorfizmi