AMASYA ÜNIVERSITESI SOSYAL BILIMLER DERGISI (ASOBİD), cilt.3, sa.6, ss.109-149, 2019 (Hakemli Dergi)
1980’li yıllardan sonra kamu yönetimi alanında oldukça önem kazanan “yönetişim” belli bir hedefe ulaşmaya yönelik amaca yönelik bir çabayı, yol gösterici olmayı, kontrol etmeyi ve yönetmeyi içeren bir kavramdır. Tanımıyla ilgili bir kesinlik olmamakla birlikte yönetişimin şeffaflık, hesap verebilirlik, katılımcılık, hukukun üstünlüğü, eşitlikçilik, etkinlik gibi temel ilkelerinin olduğu literatürde geniş çevrelerce kabul edilmektedir.
Bu kavram, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Dünya Bankası, OECD gibi birçok uluslararası kuruluşun üzerinde durduğu ve önem verdiği konulardan biridir. Ülkelerin demokrasiye olan inançlarının artması ve “iyi yönetişim” şeklindeki yaklaşımların ortaya çıkması, yönetişimin kalitesi konusunu gündeme getirmektedir. Buna bağlı olarak kimi ülkeler, araştırma kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar hangi ülkelerin yönetişimde iyi hangilerinin daha geride olduğunu belirlemek amacıyla çeşitli yönetişim göstergeleri ortaya koymuşlardır. Bu göstergelere bağlı olarak ülkelerinde yönetişim düzeylerinin ölçülmesi yoluna gidilmiştir.
Bu çalışmanın amacı, ülkelerin yönetişim kaliteleri bakımından devlet şekillerinin ve hükümet sistemlerinde “farklılığın” olup olmadığının belirlenmesidir. Bu hedef doğrultusunda Dünya Bankası’nın altı gösterge halindeki yönetişim verileri incelenmiş ve çeşitli istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Devlet şekli açısından Federal-Üniter ve Monarşi-Cumhuriyet farklılıklarında yönetişim kalitesinin farklılıkları belirlenmiştir. Ayrıca hükümet sistemi olarak başkanlık, yarı-başkanlık ve parlamenter sistemlerde yönetişim göstergelerinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan yönetişim verileri üzerinde SPSS programı kullanılarak, T testi ve ANOVA testi yapılmıştır. Böylelikle farklılıklar araştırılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre hükümet sistemleri ve devlet şekilleri bakımından yönetişim kalitesinin belli düzeylerde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular kamu yöneticileri, politika yapıcılar ve araştırmacılar için önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yönetişim, devlet şekilleri, hükümet sistemleri
The concept of “governance”, which has gained considerable importance in the field of public administration after the 1980s, includes a purposeful effort, guidance, control and management to achieve a certain goal. Although there is no certainty about the definition of governance; Transparency, accountability, participation, the rule of law, egalitarianism, effectiveness, such as the basic principles are widely accepted in the literature.
Governance is a matter of great importance to many international organizations such as the United Nations, the European Union, the World Bank and the OECD. Increasing the belief of countries in democracy and the emergence of approaches in the form of “good governance” raises the issue of quality of governance. Depending on this, some countries, research organizations and international organizations have put forward various governance indicators in order to determine these differences. Depending on these indicators, the level of governance in their countries has been measured.
The aim of this study is to determine whether there is a difference in governmental forms and governmental systems in terms of governance quality of countries. In order to achieve this objective, the six indicators of the World Bank governance were analysed. In terms of state form; Differences in the quality of governance were determined in the Federal-Unitary and Monarchy-Republic differences. Also, the governance indicators of the presidential, semi-presidential and parliamentary systems as a government system were investigated. T test and ANOVA test were performed on the governance data used within the scope of the research using SPSS program. Thus, differences were investigated. According to the findings obtained within the scope of the research, it has been determined that the quality of governance varies at certain levels in terms of government systems and state forms. Findings obtained in the scope of the research; it is important for public administrators, policy makers and researchers.
Keywords: Governance, state forms, government systems.