Akademik Veri Yönetim Sistemi
Geleneksel 16. FTR Uludağ Sempozyumu, Bursa, Türkiye, 5 - 08 Mart 2020, ss.2
Giriş ve Amaç: Huzursuz bacak sendromu (HBS), genellikle uykuda ortaya çıkan, bacaklarda hareket etme isteğine neden
olan rahatsız edici bir duygu ile karakterize bir sendromdur. Demir eksikliği tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın
olarak görülmektedir ve önlenebilir bir beslenme sorunudur. Demir eksikliğinin sekonder HBS’nin en sık nedenlerinden birisi
olduğu düşünülmektedir. Sitokrom oksidaz enzim sisteminin bir kofaktörü olan demir, kasın enerji üretiminde hayati bir role
sahiptir. Demir, tirozin hidroksilazın (norepinefrin ve dopamin sentezi) kofaktörüdür. Ağrı hissini hafifletmede dopaminerjik
nörotransmisyonun rolü olmasından dolayı, demir eksikliği durumunda dopaminerjik nörotransmisyonda bozulma görülür.
Ayrıca demirin triptofan hidroksilazın (serotonin sentezi) kofaktörü olması sebebiyle, demir eksikliğinde serotoninin
antinosiseptif etkisinde azalma görülür. Demirin rol aldığı bu önemli reaksiyonlar nedeniyle demir eksikliğinde HBS görülme
oranında artış veya HBS prognozunda kötüleşme görülebilir. Serum ferritin seviyesi demir eksikliğinin duyarlı ve hassas bir
belirtecidir. Bu retrospektif araştırmanın amacı; kliniğimizde tedavi gören HBS’li hastalarda serum ferritin düzeylerinin
belirlenmesi ve HBS’nin patofizyolojisinde ferritinin olası rolünün araştırılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma kapsamında hastanemize son beş yıl içinde (Ocak 2014-Aralık 2018 tarihleri arasında) başvuran
huzursuz bacak sendromu tanısı alan hastalar (yaklaşık 200 hasta) retrospektif olarak dosya taraması yöntemiyle taranmış
ve araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 128 hastanın serum ferritin, demir ve vitamin B12 vitamini değerleri ile
plazma hemoglobin değerleri analiz edilmiştir. Akut ve kronik enfeksiyonu olan, enflamatuvar hastalığı olan, romatolojik
hastalığı olan hastalar, gebelik ve emzirme durumu olan hastalar ve kanser hastaları çalışmaya dahil edilmemiştir.
Tanımlayıcı istatistiksel analizler SPSS 23 paket programında yapılmıştır
Bulgular: Çalışmaya 98 kadın, 30 erkek olmak üzere yaş bakımından benzer toplam 128 HBS hastası dahil edilmiştir.
Çalışmaya dahil edilen hastaların ortalama yaşı 44,85±14,93 yıldır. Çalışmaya dahil edilen HBS hastalarının %32’sinde
demir eksikliği, %14’ünde demir eksikliği anemisi, %35’inde vitamin B12 vitamini eksikliği, %8’inde vitamin B12 vitamini
yetmezliği olduğu belirlenmiştir. Bulgularımız HBS’li hastaların önemli bir kısmında demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi
olduğunu göstermektedir.
Sonuç: HBS’nin patofizyolojisinde dopaminerjik sistemin önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. HBS’li hastalarda demir eksikliği
anemisi veya demir eksikliği olabilir. Düşük serum ferritin düzeyi öne çıkan tek patolojik biyokimyasal parametre olabilir.
HBS’li hastalarda tedaviye başlanmadan önce sekonder sebepler dikkatlice araştırılmalıdır. HBS’li hastalarda plazma
hemoglobin değerleri, serum demir, ferritin ve vitamin B12 seviyelerinin ölçülmesi ve gerekiyorsa tedavisinin yapılması HBS
tedavisinde başarıyı artırabilir.