Yabancı Uyruklu Yükseköğretim Elemanlarının Beyin Göçü: Erzurum Atatürk Üniversitesi Örneği


Öz İ., Laloğlu P.

The Migration Conference Athens, Harokopio University, Athens, Yunanistan, 23 - 26 Ağustos 2017, ss.160

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Athens
  • Basıldığı Ülke: Yunanistan
  • Sayfa Sayıları: ss.160
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Modernleşme çabalarının bir sonucu olarak 19.yy’ın ilk yarısında Osmanlı devletinde batı tarzında kurulmaya başlanan ve yeniden gözden geçirilen yüksek eğitim kurumları, batılı eğitmenleri ve uzmanları da beraberinde getirir. Özellikle ordunun ihtiyaçları doğrultusunda açılmış olan Tıbbiyeve yenilenen Mühendishaneve Harbiyegibi kurumlar, eksikliği duyulan modern pozitif ilmin öğretimini batılı hocalar aracılığıyla ilk elden sağlamaya çalışır. Bu modern kurumlardan mezun olmuş pek çok aydın subay, Osmanlı devletinin yıkılışının ardından ön sıralar içinde yer alacakları kurtuluş mücadelesiyle yeni devletin temellerini atarken, sivil kimlikleriyle yarıda kalan modernleşme uğraşının devam etmesi yolunda kararlılık gösterir. İnkılap ve devrimlerin merkezinde yer alan eğitim, yükseköğretim anlamında da uygulamalara sahne olur. Yeni ulus-devletin Osmanlı öncesi bir tarihsel köke yönelik vurgusu, bu köklerin tarihsel yazımına kaynaklık edecek, iyi eğitimli pek çok sürgün Rusya Türkünün (Yusuf Akçura, Sadri Maksudi Arsal, Zeki Velidi Togan gibi) yanı sıra alanında uzman yabancı bilim adamlarının (çoğunlukla tarihçi ve antropolog) da yurda davet edilmesinin yolunu açacaktır. Söz konusu tarih yazımı kadar yurt dışında cereyan eden gelişmeler de yeni bir beyin göçünün ülkemiz topraklarına yönelmesine vesile olur. Avrupa’daki faşist hareketler ve özellikle nasyonel-sosyalizmin tırmandırdığı Yahudi düşmanlığı, Türk üniversiteleri için dünyaca ünlü pek çok önemli ismin kazanılmasına imkân sağlar. Günümüze gelindiğinde ise üniversitelerin uluslararasılaşma çabaları içinde ikili anlaşmalarla öğretim elemanı değişimi yapılırken, beyinkazanımıve beyin dolaşımıaracılığıyla da pek çok alanda üniversitelerde yabancı öğretim elemanı istihdam edilebilmektedir. Bu üniversitelerden biri olarak Atatürk Üniversitesinin uluslararasılaşması bağlamında yabancı öğretim elemanları tarafından tercih edilirliği, çalışmanın temel sorgulamasını oluşturur. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak yabancı öğretim elemanlarıyla gerçekleştirilecek yüz yüze görüşmelerle elde edilen veriler, üniversitenin ileriye yönelik gelişimci ruhuna vizyon oluşturacak şekilde yorumlanacaktır.