Osmanlı Devleti’nin Kumaş Sanatına Verdiği Önem


Creative Commons License

Berkli Y., Gültepe G.

SANAT VE İKONOGRAFİ, cilt.1, sa.1, ss.19-27, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: SANAT VE İKONOGRAFİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.19-27
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet


Giysinin ve iç dekorasyonun temel malzemesi olan kumaşın Türk sanatındaki yerinin oldukça eski olduğu bilinmektedir. Özellikle Orta Asya, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait örnek kumaşlarda bilhassa Osmanlı padişahlarının görkemli kumaşlara olan düşkünlüğü, tekstil alanının günümüzde olduğu gibi, geçmişte de bir statü sembolü olarak değerlendirilmesi Osmanlı Devleti’nin kumaş sanatında ileri düzeyde gelişmesinin nedenleriarasında sayılabilmektedir.Özellikle 15.yüzyıl sonrası tekstil alanında ileri düzeyde gelişim gösteren kumaş dokumacıları,Osmanlı saray kumaşlarının en iyi örneklerini üretmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü olduğu bilinen 16 ve 17. yüzyılları arasındaki teknik başarı ve motif zenginliğinin yanı sıra desenlerdeki renk uyumu da saray kumaşlarının sanatsal yanını en güzel ve yalın bir şekilde ortaya koymaktadır.Saray sanatı olarak kabul edilen ve devlet hazinesinin gelirine büyük katkı sağlayan kumaş dokumacılığı,Osmanlı Devleti’nin siyasi, iktisadi, sosyal ve ticari açıdan oldukça önemli bir rol üstlendiğinden gelişimi devlet kontrolüyle sağlanmıştır. Söz konusu sanatın Osmanlı Devleti’nde görülen gelişiminin ardından 18. yüzyılın son çeyreğinde yaşanan Sanayi Devrimi denilen büyük değişime rağmen buyüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılın başlarında geleneksel üretim tarzının devam etmekte olmasının en önemli sebebi, teknolojik koşullarda ve makineleşmede henüz çok ileri düzeylere gelinmemiş olması olarak değerlendirilebilir.

t: It is known that the place of fabric, which is the basic material of clothing and interior decoration, in Turkish art is quite old. In particular, the Ottoman sultans' fondness for magnificent fabrics, especially in the sample fabrics belonging to the Central Asian, Seljuk and Ottoman periods, and the evaluation of the textile field as a status symbol in the past, as it is today, can be considered among the reasons for the advanced development of the Ottoman Empire in the art of fabric. Especially after the 15th century, the fabric weavers, who made advanced development in the field of textile, produced the best examples of Ottoman palace fabrics. In addition to the technical success and richness of motifs between the 16th and 17th centuries, when the Ottoman Empire was known to be the strongest, the color harmony in the patterns reveals the artistic side of the palace fabrics in the most beautiful and simple way. Cloth weaving, which is accepted as a palace art and contributed greatly to the income of the state treasury, played a very important role in the political, economic, social and commercial aspects of the Ottoman Empire, and its development was provided by state control. Despite the great change called the Industrial Revolution, which took place in the last quarter of the 18th century after the development of the art in the Ottoman Empire, the most important reason why the traditional production style continued at the end of the mentioned century and at the beginning of the 19th century is the fact that technological conditions and mechanization have not yet reached very advanced levels.