Akademik Veri Yönetim Sistemi
Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, cilt.26, sa.45, ss.558-569, 2020 (Hakemli Dergi)
Öz: Motifler toplumun kültürel yaşantısını, geçmişten günümüze
taşıyan unsurlardır. Bu nedenle geçmiş, günümüz ve gelecek
arasında bir köprü görevi üstlenmişlerdir. El sanatlarında yer alan
motifler, insanın yaşadığı ortam ve şartlara bağlı olarak toplumun
ifade etmek istediği duygu ve düşüncelerini aktaran sessiz anlatım
biçimleridir. Özellikle halı ve düz dokumalarda kullanılan bazı
motifler, dokuyucunun toplumun değer yargılarından dolayı ifade
edemediği (sevgi, evlilik, çocuk isteme) duygularını dile
getirmekte ve bu düşüncesini, dokumalarında kullandığı motifler
vasıtasıyla yapmaktadır. Bu nedenle motifler toplumun aynası
gibidir. Motifler, Orta Asya’dan Anadolu’ya göçlerle birlikte
gelmiş ve günümüze kadar dokumalarda Türk kültürün bir parçası
olarak kullanılmıştır.
El sanatlarında kullanılan motifleri geometrik, bitkisel, figürlü
(hayvan/insan), sembolik, tasvir ve yazı olarak gruplandırmak
mümkündür. Bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yapılan
saha çalışması sonucunda tespit edilen dokumalarda yer alan
motiflerin tasnifinin yapılması sonucunda görülen figürlü
(hayvan/insan) motifler incelenmiştir. Bu dokumalarda akrep,
ejder, yılan, kuş, koçboynuzu, kazayağı ve İnsan/elibelinde
motiflerin kullanıldığı görülmüş, fotoğraf ve çizimleriyle
desteklenerek ele alınmıştır.