Erzurum Mûsikî Folkloründe Herfene Geceleri


Creative Commons License

Alkan O.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.42, ss.257-266, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Türkiye’nin çeşitli yörelerinde kültürel süreklilik adına geçmişten günümüze değin devam eden ve farklı adlarla anılan geleneksel toplantılar yapılmaktadır. Bu çalışmada ele alınan Herfene Geceleri, özellikle Erzurum yöresinde derin köklere sahip olan ve toplumsal dokunun önemli bir parçasını oluşturan kültürel etkinliklerden biridir. Bu geceler, kış aylarında düzenlenen, genellikle köylerde ve kırsal bölgelerde toplumsal dayanışmanın pekiştirildiği, eğlence, müzik, sohbet ve geleneksel oyunlarla dolu buluşmalardır. Herfene Geceleri, yalnızca bir eğlence ve sosyalleşme aracı olmanın ötesinde, kültürel değerlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, Erzurum kültürünün önemli bir parçası olan Herfene Geceleri'ni incelemeyi ve bu kültürel geleneğin müzikal, sosyal ve tarihsel boyutlarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Herfene Geceleri'nin kökenlerini, gelişimini ve günümüzdeki durumunu değerlendirirken, bu etkinliklerin toplumsal etkilerini ve kültürel sürekliliğini araştırmayı hedeflemektedir. Araştırma, Olgubilim (Fenomenoloji) deseni kullanılarak gerçekleştirilmiş olup, veri kaynakları olarak Erzurum gelenekleri üzerine akademik literatür ve halkbilimcilerle yapılan görüşmeler kullanılmıştır. Bu çalışma, ayrıca Herfene Geceleri'nin modernleşme süreciyle birlikte nasıl bir dönüşüm geçirdiğini de ele alır. Köyden kente göçün artması, kırsal nüfusun azalması ve modern yaşam tarzının etkisiyle bu geleneksel etkinliklerin sıklığında azalma gözlenmiştir. Bununla birlikte, Herfene Geceleri'nin bugün daha az sıklıkla gerçekleştirilmesine rağmen, kültürel hafızadaki yerini koruduğu ve Erzurum halkı için manevi bir önem taşıdığı vurgulanmaktadır. Bu geceler, modern koşullar altında bile, kültürel sürekliliğin sağlanmasına katkıda bulunmakta, Erzurum'un folklorik mirasının yaşatılmasına olanak tanımaktadır. Araştırmanın bulguları, Herfene Geceleri'nin yalnızca bir eğlence aracı olmadığını, aynı zamanda toplumun kültürel değerlerini, normlarını ve inançlarını pekiştiren, kuşaklar arası bilgi aktarımını sağlayan önemli bir toplumsal etkinlik olduğunu ortaya koymaktadır.