Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası Mitoloji Sempozyumu, Ardahan, Türkiye, 18 - 19 Ekim 2022, cilt.1, ss.31-32, (Özet Bildiri)
Mitos-Logos İlişkisi Bir Aşk İlişkisi Mi Yoksa Bir Nefret İlişkisi Mi?
Mitos-logos ilişkisi, kadim dönemden bu yana felsefede birçok farklı şekilde tartışılan bir konudur. Felsefe, Thales ile başlatılan rasyonel bir düşünce tarzı iken, Thales'ten önce Homeros'un metinlerinde mitik, epik bir dönem görülmektedir. Yani felsefe öncesi bir mitoetik düşünüş biçimi hakimdir ki, bu dönemde de felsefi düşüncenin temelleri atılmıştır. Dolayısıyla Antik Yunan düşünce dünyasında felsefe ve kavram, birdenbire ortaya çıkmamış olup, mitsel düşüncedeki metaforik olandan kavrama bir geçiş söz konusudur. En temelde söz vardır ve eski Yunanda söz; epos, mitos ve logos olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların Homeros'un metinlerinde bir arada ve ayrılmaz bir şekilde bulunduğu çok net görülmektedir. Klasik anlamıyla olmasa bile, Homeros'un metinlerinde felsefi olanı bulmak mümkündür. Bu bağlamda söz konusu Yunan mucizesi olarak adlandırılan kırılma, yani mitostan logosa geçiş, mucizevi bir şekilde bir anda gerçekleşen ve rafine bir geçiş değildir. Özellikle Grek felsefesinde karşımıza çıkan şiirsel metinler ve tragedyalar, mitostan logosa rafine bir geçişin söz konusu olmadığının en önemli kanıtıdır. Dahası felsefe tarihine bakıldığında, bugün dahi felsefe, mitoetik ve metaforik düşünüş biçiminden tamamen kopmuş değildir. Bu açıdan bakıldığında mitos-logos hesaplaşması felsefe tarihi boyunca devam etmiştir demek hiç de yanlış olmayacaktır. Ancak bu hesaplaşmanın nasıl olduğu, yani mitos-logos hesaplaşmasının bir aşka mı dönüştüğü yoksa bir nefret ilişkisi olarak mı devam ettiği merakı bu çalışmanın temel motivasyonunu teşkil etmektedir. Bu merak neticesinde ortaya çıkan çalışma, felsefe tarihinde sıkça karşılaştığımız örnekler üzerinden ve bu örneklerde söz konusu meselenin epistemolojik, metafizik, etik ve politik boyutlarına da kısaca dikkat çekerek, mitos-logos ilişkisini tartışmayı hedeflemektedir. Nihayetinde varılan nokta ise nedeni veya boyutu ne olursa olsun, mitoetik düşüncenin metaforik düşünüş ve yazım biçiminden kopamayan bir logos ilişkisinin hem bir aşk ilişkisi hem de bir nefret ilişkisi olduğudur. Bu teze ulaşırken, Platon’un ve Nietzsche’nin metinlerindeki mitik söylemlerden, Deleuze’ün ve sanatçı-filozof olarak adlandırılan bazı filozofların, mitos-logos hesaplaşmasını net bir şekilde görebildiğimiz bazı metinlerinden yararlanılmıştır.
Anahtar Kavramlar: Mitos-logos hesaplaşması, Platon, Nietzsche, Deleuze