18. YÜZYIL BABÜR DÖNEMİ MİNYATÜRÜNDE BURAK: KUTSAL DÖRT YÖN SİMGESELLİĞİ


Creative Commons License

Gültepe G., Berkli Y.

JOURNAL OF THE HUMAN AND SOCIAL SCIENCE RESEARCHES, cilt.2, sa.3, ss.1458-1473, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.15869/itobiad.1109427
  • Dergi Adı: JOURNAL OF THE HUMAN AND SOCIAL SCIENCE RESEARCHES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1458-1473
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

In the Miraj scenes, which depict the Prophet Hz. Muhammad's departure from Masjid al-Haram to Jerusalem, that is, Masjid al-Aqsa (Isra) and being taken up to the sky, the Burak-themed depiction, which is thought to be the riding of the Prophet of Islam, consists of various animal parts. Composition offers an artistic comparison experience that enables the creation of new styles and forms with the feature of creating a single composition of cultural forms in terms of both form and content. At this stage of comparison, not only does the style show a genetic development, but it also clarifies the question of how different cultural forms can be put together. On his night journey from Mecca to Jerusalem, whose depictions we frequently see in Islamic art, Hz. We see examples of Burak, a creature that carried Muhammad to the skies, in the miniatures of the eighteenth century Mughal period. This journey, called Isra, is considered one of the most important events in the Hijri calendar. It is understood from the imprint that the Burak-themed depiction, which constitutes the content of our work, is depicted by a Deccani artist dated to the eighteenth century. The period of the Indian Deccan sultanate can be distinguished by the formal qualities of mythological or fantastic animal depictions, in which the works produced in the palace workshops carry the anatomical physiognomy locally, and their cultural and artistic texture has been maintained under the influence of Turkish Islam. The Burak-themed composition is depicted as a supernatural entity that is revived in sacred themes in Islamic iconography, which includes sacred four aspects or figure elements in Turks with a woman's head and a lion's body. When the Ottoman and Mughal period examples of depictions of Burak are compared, it will be understood that there may be differences besides the parallel similarities with geography and interactive religion and belief factors. The text of the article will focus on the explanation of an understanding that shows the unification of cultures, the structure containing the sacred four aspects or figure elements of the cultural memory of the old Turkish faith in the sacred themes in Turkish-Islamic iconography, where the Burak-themed depiction can be selected with a cosmopolitan understanding of form and

Hz. Muhammed’in bir gece Mescid-i Haram’dan Kudüs’e yani Mescid-i Aksa’ya gidişini (İsra) ve oradan da göğe çıkarıldığını betimleyen Mirac sahnelerinde, İslam Peygamberin biniti olduğu düşünülen Burak temalı tasvir, çeşitli hayvan uzuvlarından meydana gelmiştir. Kompozisyon gerek biçim gerek içerik itibariyle kültürel formların tek bir kompozisyon oluşturma özelliğiyle yeni tarzlar ve biçimler üretebilme imkânı sağlayan sanatsal bir karşılaştırma deneyimi sunmaktadır. Bu karşılaştırma aşamasında üslubun yalnızca genetik bir gelişme göstermediği aynı zamanda farklı kültürel formların da nasıl bir arada olma kritiğini ortaya koyabilme sorusuna da açıklık getirebilmektedir. İslam sanatında tasvirlerine sıkça rastladığımız, Mekke'den Kudüs'e gece yolculuğunda Hz. Muhammed'i göklere taşıyan bir yaratık olan Burak konulu çalışmaların, XVIII. yüzyıl Babür dönemi minyatürlerinde de örneklerini görmekteyiz. İsra olarak adlandırılan bu yolculuk, Hicri takvimdeki en önemli olaylardan biri olarak değerlendirilmektedir. Çalışmamızın içeriğini teşkil eden Burak temalı tasvir, XVIII. yüzyıla tarihlendirilen Deccani sanatçısı tarafından betimlendiği, künye bilgisinden anlaşılmaktadır. Hint Deccan sultanlığı dönemi, saray atölyelerinde üretilen çalışmaların, lokal olarak anatomik fizyonomiyi taşımakla beraber, kültürel ve sanatsal dokuyu Türk Müslümanlığı etkisi altında sürdürmüş olduğu mitolojik veya fantastik hayvan tasvirlerinin biçimsel nitelikleriyle ayırt edilebilmektedir. Burak temalı kompozisyon kadın başlı, aslan vücutlu Türklerde kutsal dört yön unsurları veya figür elemanlarını ihtiva eden İslam ikonografisinde kutsal temalarda yeniden canlandırılan tabiatüstü bir varlık olarak betimlenmiştir. Burak ile ilgili tasvirlerin Osmanlı ve Babür dönemi örnekleri karşılaştırıldığında, coğrafya ve etkileşimli din ve inanç faktörlerine paralel benzerliklerin dışında farklılıkların da olabileceği anlaşılacaktır. Makale metni, Burak temalı tasvirin kozmopolit bir biçim anlayışı ile sembolik ifadelerin seçilebildiği Türk İslam ikonografisinde kutsal temalarda, eski Türk inancına ait kültürel belleğin kutsal dört yön unsurları veya figür elemanlarını ihtiva eden yapının, izlenimlerin aktarıldığı ve kültürlerin birleşmesini gösteren bir anlayışın açıklaması üzerinde durulacaktır.