Amaç: Bu sistematik derlemede Türkiye’de, hemşirelik alanında kuram veya model kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerin sistematik olarak incelenmesi amaçlandı. Yöntemler: Yapılan sistematik derlemede, Ulusal Tez Merkezine kayıtlı tezler 25 Nisan-15 Mayıs 2023 tarihleri arasında Türkçe “model, kuram, teori, hemşirelik” sözcükleri kullanılarak tarandı. Veri tabanına kayıtlı 78 lisansüstü teze ulaşıldı. Dâhil edilme kriterlerine uyan 67 tez yıl, kuram veya model, örneklem, yöntem, araştırma türü, sonuç yönünden incelendi. Bulgular: Türkiye’de hemşirelik alanında 67 tezde kuram veya model kullanıldı. Tezlerin %13.43’ü yüksek lisans tezi, %86.56’ı doktora tezidir, %53,73’ü randomize kontrollü araştırma tipindedir. Kullanılan kuram ve modellere bakıldığında, tezlerin %10.44’ü Watson İnsan Bakım Kuramı'nı, %10.44’ü Kolcaba'nın Konfor Kuramı'nı, %8.95’i Dorothea Orem Öz Bakım Eksikliği Kuramı'nı ve %7.46’sı Meleis’in Geçiş Modeli'ni kullanmıştır. Sonuç: Hemşirelikte 2018-2023 yılları arasında ülkemizde en sık kullanılan modeller Watson İnsan Bakım Kuramı ve Kolcabo’nın Konfor Kuramı’dır. Kuram veya model kullanımı geçmiş yıllara göre karşılaştırıldığında kullanımı yaygınlaşmasına rağmen, günümüzde sınırlı sayıda kullanılmaktadır.
Objective: In this systematic review, it was aimed to systematically examine postgraduate theses using theories or models in the field of nursing in Türkiye Methods: In the systematic review, theses registered to the National Thesis Center were scanned using the Turkish words "model, theory, theory, nursing" between 25 April and 15 May 2023. 78 postgraduate theses registered in the database were reached. 67 theses that met the inclusion criteria were examined in terms of year, theory or model, sample, method, research type, and results. Results: The theory or model was used in 67 theses in the field of nursing in Türkiye. 13.43% of the theses are master's theses, 86.56% are doctoral theses, and 53.73% are of the type of randomized controlled research. When looking at the theories and models used, 10.44% of the theses used Watson's Human Care Theory, 10.44% used Kolcaba's Comfort Theory, 8.95% used Dorothea Orem's Self-Care Deficit Theory and 7.46% used Meleis's Transition Model. Conclusion: The most frequently used models in nursing in our country between 2018 and 2023 are Watson Human Care Theory and Kolcabo's Comfort Theory. Although the use of theory or model has become more widespread compared to previous years, it is used in limited numbers today.
