Bükreş’in Doğusu Ya da Siyasal Olana Gülmek

Köse H.

Gülmenin Arkeolojisi ve medyada Mizah Olgusu, Erzurum, Türkiye, 13 - 15 Mayıs 2010, ss.183-190

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.183-190
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yönetmenliğini Corneliu Porumboiu’nun üstlendiği 2006 yılı Romanya yapımı “Bükreş’in Doğusu” isimli film, özünde totaliter bir ortodoksi alanını oluşturan yakıcı siyasal bir gerçekliğin kara mizah duygusuyla harmanlanmaya çalışıldığı tipik bir taşlama örneğidir. Fikirlerin serbestçe ifade edilemediği totaliter ve baskıcı bir ülkede (Romanya), insanlar, bir süre sonra gerçekleşen radikal rejim değişikliğinin de etkisiyle elde ettikleri görece özgürleşme ortamında, daha önce pek kullanma olanağı bulamadıkları bir hakkı, özgürce düşünebilme ve konuşabilme hakkını gereği gibi icra edebilme yetisinden yoksundurlar. Bu nedenle de, görüşlerine başvurulan tartışmacılar bir yerel televizyon kanalında Romanya Devrimi üzerine söz aldıklarında, dikkat çekici ve güçlü argümanlar geliştirmek şöyle dursun, kontrolsüzce sergiledikleri hal ve hareketleriyle genellikle gülünç durumlara düşerler. Televizyon sunucusu ve tartışmacılar başta olmak üzere, eleştirel bilincin uzun yıllar boyunca resmi ideoloji tarafından bastırılmış olmasının da doğal bir sonucu olarak, Romanya halkı vaktiyle iktidarın yüzüne karşı söyleyemediklerini yüksek sesle onun yüzüne haykırma olanağı bulduğunda, her seferinde ikircikli tavırlar sergilemek suretiyle ülkenin siyasal geçmişiyle cesurca yüzleşmekten kaçınır. İkinci olarak, Ortodoksiye gülmek, yaşamsal bedeli ağır olan bir edimdir. Çünkü siyasal olayları ve fikirleri hafifletici bir gülme efektiyle yorumlamaya kalkışmak, failler tarafından yerleşik siyasal kültürün ve düşünce ikliminin ciddi görünümüne zarar verici bir girişim olarak algılanmaktadır. Bu nedenle, siyasal bir devrimin kolektif bellekte bıraktığı tortunun izdüşümlerinin arandığı Bükreş’in Doğusu filmi mizah-siyaset ilişkisini farklı açılardan yeniden düşünmemizi gerektirmektedir. Çalışmada, içerik analizi yöntemiyle, mizah dili üzerinden siyasal olay ve olgulara ilişkin kurulan semantik çerçeve ve algılamaların eleştirel bir çözümlemesi yapılacaktır.