Siyasetname ’de Din-Devlet İlişkisi: İktidarın Kaynağı Bağlamında Bir İnceleme


Creative Commons License

Cerrah L.

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.23, sa.4, ss.1995-2011, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Din-devlet ilişkileri her dönemde farklı şekilde tartışılmış ve yine farklı sorunlara yol açmıştır. Özellikle hukuk alanı güçlü dinlerin dünyaya ait olan alanları düzenleme isteği, dünyevi iktidarların hakimiyet alanını tehdit eder bir şekilde değerlendirilmiştir. Batı’da Kilise (ruhban sınıfı)- devlet (dünyevi iktidar) arasında yoğunlaşan bu mücadele, laiklik kavramı ve uygulaması ile dünyevi iktidar alanının devlete tahsis edilmesi ile sonuçlanmış görünmektedir. Fakat buna rağmen bu iktidar mücadelesi her yerde bazen sessiz bazen gürültülü ama her halükarda devam etmektedir. Nitekim ABD’de Evanjeliklerin iktidar üzerindeki etkisi, Amerikan siyasetini düzenleme iddiası önemli bir tartışma konusu olarak gündemde yer almaktadır. Yine Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan günümüze kadar geçen süreçte din-devlet ilişkileri Diyanet İşleri Başkanlığı, başörtüsü meselesi ve zorunlu din dersleri bağlamında hep tartışılmıştır.

Bu çalışma, böylesi uzun tarihli ve çetrefilli bir konuya Türk-İslam medeniyetinde önemli bir yer tutan  Siyasetname açısından yaklaşmayı ve Nizamü’l-Mülk’ün bakış açısıyla döneminin din-devlet ilişkisi anlayışını iktidarın kaynağı bağlamında ortaya koymayı amaçlamaktadır.